Dorośli nie do końca zdają sobie sprawę z tego, że dzieci rodzą się z umiejętnością bycia tu i teraz. Kiedy maluchy coś robią, to są właśnie zanurzone w tej chwili, nie wspominają przykrych momentów, nie martwią się przyszłością. Mindfulness w domu z dzieckiem pozwala zachować i ćwiczyć tę umiejętność, która wydaje się zanikać z wiekiem… Jakie jeszcze zalety ma wspólny trening uważności z dzieckiem? O tym i o najciekawszych sposobach na ćwiczenie mindfulness z dziećmi pisze metodyczka główna Eary Stage Beata Wysocka, trenerka mindfulness dla dzieci, umiejętności poznawczych i jogi, psycholożka.
Jeśli tęsknisz za chwilą, spóźniasz się na spotkanie z życiem
– Kiedy mi kupisz tę lalkę?
– Kiedy będą wakacje?
– Chcę już do domu.
– Chcę inną bajkę!
Czy kojarzysz któryś z tych komunikatów? A może więcej niż jeden? Nie tylko dzieci, ale i my – rodzice – ciągle chcemy być gdzie indziej i w innym czasie niż tu i teraz. Tymczasem „Jeśli tęsknisz za chwilą, spóźniasz się na spotkanie z życiem”, jak powiedział Thích Nhất Hạnh – buddyjski mnich, pisarz i nauczyciel mindfulness, nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla w 1967 roku. Zamiast tęsknić ciągle za jutrem albo wspominać wczoraj, mogę zostać tutaj i skupić się na tym, co jest teraz. Łatwo powiedzieć, trudno wykonać. A co dopiero, kiedy chodzi o dzieci…
Z drugiej strony, małe dzieci grzebiące bez końca w ziemi w poszukiwaniu robaków, przelewające wodę z kubka do kubka, malujące farbami ściany… To przecież czysta uważność, zanurzenie w chwili i odłączenie jakiegokolwiek innego świata myśli. Myślę o grzebaniu w ziemi, gdy w niej grzebię. Myślę tylko o przelewaniu wody, gdy ją przelewam. Mamy więc zasoby uważności, musimy je tylko odświeżyć, poćwiczyć i wprowadzić regularnie w życie. Po co?
Sprawdź też:
➡️ Mindfulness dla dzieci i rodziców
➡️ Ćwiczenia relaksacyjne dla dzieci i… dorosłych!
Zalety ćwiczenia mindfulness z dziećmi
Podstawowe zalety praktykowania uważności z dziećmi to:
- nauka wyciszania,
- skupienie uwagi,
- regulacja emocji,
- lepsze relacje z innymi,
- większa empatia i wrażliwość,
- większe poczucie bezpieczeństwa,
- zmniejszenie stresu u starszych dzieci,
- bardziej efektywna nauka (lepsza koncentracja to lepsza pamięć).
W nauce angielskiego (ale nie tylko) mindfulness pomaga również w koncentrowaniu się, dokładniejszej obserwacji, wytrwałości czy regulowaniu emocji. Czyni także naukę bardziej efektywną. Wiele materiałów na ten temat, również dla dzieci, dostępnych jest w Internecie. Warto więc z nich skorzystać!
Sprawdź też:
➡️ Jak radzić sobie ze stresem przed sprawdzianem?
➡️ O przyczynach zmęczenia – skąd bierze się brak sił do nauki?
Sprawdź też:
Mindfulness – zbiór ćwiczeń z angielskim w tle. Korzystaj śmiało!
Aktywności związane z mindfulness w tym artykule podzieliłam na 5 kategorii:
- Ćwiczenia oddechowe
- Joga / praca z ciałem
- Skupienie na zmysłach
- Ćwiczenia na koncentrację uwagi
- Refleksja
Cierpliwość to rodzaj mądrości. Dowodzi, że rozumiemy i akceptujemy fakt, iż czasami sprawy muszą się rozwijać we własnym tempie. Dzieci próbują czasem pomóc motylowi wydostać się z kokonu, rozbijając go. Zwykle motyl nie wychodzi na tym dobrze. Każdy dorosły wie, że motyl wylatuje z kokonu dopiero wtedy, kiedy nadejdzie właściwy czas. Nie można tego procesu przyspieszyć.
Żeby chciało się chcieć? Kilka słów o (dziecięcej) motywacji
Sprawdź też:
➡️ Jak wspierać dziecko w budowaniu autonomii? Od ścisłej bliskości do wolności
➡️ Jak wspierać dziecko w budowaniu poczucia własnej wartości?
➡️ Jak rozmawiać z dzieckiem, żeby naprawdę dowiedzieć się, co było w szkole?
Ćwiczenia oddechowe po angielsku
W zależności od poziomu znajomości angielskiego oddychanie można powiązać z językiem angielskim na wiele różnych sposobów, np.:
- odliczanie sekund na wdech, pauzę i wydech po angielsku (doskonały sposób na naukę i utrwalanie liczenia),
- wizualizowanie oddechów w formie kształtów np. square breathing,
- śpiewanie prostej piosenki, w której rozumieć trzeba jedynie polecenia breathe in (weź wdech) oraz breathe out (wydech).
Dla dzieci na wyższych poziomach znajomości języka angielskiego mamy wiele dostępnych ćwiczeń oddechowych i piosenek – poniżej kilka najciekawszych:
- piosenka dla nastolatków – SLOW THINGS DOWN: poza mądrymi słowami o tym, że oddech pomaga nam zwalniać, wartością dodaną jest to, że piosenka brzmi naprawdę super!
- piosenka o oddychaniu dla dzieci i nastolatków, którzy znają już angielski na poziomie podstawowym
- bajka o Esme i Roy – wymaga nieco większej znajomości języka angielskiego. Pokazuje, jak obserwacja brzucha może pomóc w nauce świadomego oddychania oraz to, w jaki sposób oddech wpływa na emocje dziecka
Praca z ciałem z angielskimi instrukcjami
Wszelkie aktywności skupiające się na odczuciach płynących z ciała uczą nas uważności i skupienia na tym, co robimy w danym momencie. Nadają się one dla dzieci w każdym wieku i nie potrzeba znać języka angielskiego, aby powtarzać po kimś sekwencje ruchów. Osłuchiwanie się z językiem angielskim jest za to dodatkową wartością płynącą z takich ćwiczeń. Jeśli nie mamy żadnego zaplecza językowego, możemy posiłkować się materiałami dostępnymi w Internecie.
Oto kilka treningów jogi dla dzieci sprawdzonych przez nas:
- kanał Cosmic Kids Yoga na youtube
- ćwiczenie relaksacyjne z edukacyjnej platformy Go Noodle
- a może chcesz poćwiczyć jogę wraz ze swoim dzieckiem? W takim razie polecamy jogę w parku z Adriene lub zajęcia z jogi dla dzieci
W doskonaleniu uważności i skupienia pomaga naśladowanie i wykonywanie poleceń. Polecamy zabawę, podczas której będziesz wydawać proste polecenia po angielsku, jednocześnie wykonując je. Zadaniem dziecka będzie naśladowanie Twoich ruchów.
Zestaw podstawowy:
- stand up / sit down
- touch your … (+części ciała)
- close /open (your mouth / eyes)
- clap / wave your hands
- jump / run / walk
- stomp your feet
Aby urozmaicić taką aktywność, możesz pobawić się w Simon says. Kiedy dodajesz do polecenia ‘Simon says’ (np. Simon says, jump!) dziecko wykonuje polecenie, a kiedy komenda nie jest niczym poprzedzona, dziecko nie wykonuje jej. Możesz też różnicować ton głosu np. wydawać polecenia głosem żołnierza, dziecka, staruszka, udając złość, zaskoczenie, radość albo wydawać polecenia raz szybko, raz wolno. Zabawnie jest też próbować zmylić dziecko pokazując inne polecenie niż wypowiedziane słowa. Takie zabawy uwielbiają dzieci w wieku nawet do 10 lat.
Jeśli macie w domu nastolatka – zachęćcie go do wysłuchania krótkiego nagrania o uważnym spacerowaniu. Może uda się połączyć ćwiczenia fizyczne, językowe i trening mindfulness w jednym?
Skupienie na zmysłach ze zgadywaniem po angielsku
Najlepiej zacząć od krótkiego skupienia się na dźwięku. Świetnie nadaje się do tego słuchanie aż do końca dźwięku, który wydaje gong, trójkąt czy dzwonek. Jeśli akurat nie masz takich instrumentów w domu, skorzystaj z gotowego nagrania.
Na wyostrzenie zmysłów doskonale działają wszelkie zgadywanki, np. włóż do worka przedmioty, których dziecko zna nazwy po angielsku. Poproś o odgadnięcie, co to za przedmioty, wyłącznie na podstawie dotyku. Możecie również zgadywać nazwy jedzenia wyłącznie na podstawie węchu lub smaku. Takie aktywności nie tylko pomagają się skupić, ale również są świetne w powtarzaniu angielskich słówek. A do tego dają mnóstwo zabawy!
Sprawdź też:
Ćwiczenia na koncentrację uwagi z angielskim w tle
- Skanowanie ciała – doskonałe ćwiczenie do trenowania koncentracji. Nadają się do tego nawet najprostsze skanowania (filmik prezentuje to, co jest mówione, jednak wymaga podstawowej znajomości angielskiego) Polecam również trudniejsze językowo i dłuższe, ale bardzo efektywne skanowanie.
- „Analogowy pomysł” – popatrzcie z dzieckiem na jakiś obraz pełen szczegółów i spróbujcie zapamiętać jak najwięcej z nich. Następnie zadawajcie sobie pytania z nimi związane. Można bawić się w odgadywanie różnic, a nawet omawiać je w języku angielskim (jeśli nasza znajomość języka na to pozwala).
- Ćwiczenie z balonem ze wspomnianej już wcześniej platfromy Go noodle, które pomaga w nauce radzenia sobie z trudnymi emocjami. Polega na koncentracji na emocjach i uczuciach, a następnie na stopniowym odpuszczaniu. Przydaje się szczególnie nastolatkom i ich rodzicom! 🙂
- Jeśli chcesz się oderwać od Internetu ☺, polecam zabawę w posągi. Chodzi o to, aby dziecko ruszało się w rytm muzyki, a gdy muzyka ucichnie, aby „zastygło” najdłużej jak potrafi. W tym czasie zadaniem rodzica jest rozśmieszenie dziecka na wszelkie możliwe sposoby.
- Dokładny i szczegółowy opis czegoś, czego zwykle się nie opisuje. Zacznij od opisania swojego palca – w języku polskim i w jak najbardziej szczegółowy sposób. Trudno? A teraz spróbuj to zrobić po angielsku! 😉
Mindfulness a refleksja
Wszelkie sytuacje, w których zastanawiamy się nad swoim działaniem i/lub emocjami, oceniamy efektywność naszej pracy, ale też odczucia w trakcie wykonywania zadania, sprzyjają rozwojowi umiejętności refleksji. Dlaczego jest ważna? Refleksja tak jak mindfulness pozwala nam poznać samego siebie, kultywuje wewnątrzsterowność, utrwala wiedzę i umiejętności. Pozwala lepiej planować naukę, zwiększa świadomość potrzeb i braków oraz pozwala nam bardziej skupiać się na procesie, a nie tylko na efektach.
Aktywności wspierające umiejętność refleksji:
- podsumowanie na koniec sesji nauki – wymieniam trzy rzeczy, których się nauczyłem(-łam) i jedną, której nadal nie rozumiem,
- refleksja po dłuższym okresie nauki – zastanawiam się nad tym, jaka była moja ulubiona lekcja, czego nie lubię w nauce angielskiego, w czym jestem dobry/a, jakich narzędzi mi brakuje, żeby sprawniej pracować (pytania dostosowane do poziomu ucznia),
- po wykonaniu jakiegoś ćwiczenia – zastanawiam się, co było w tym ćwiczeniu dla mnie trudne/łatwe i dlaczego oraz czemu służyło jego wykonanie i czy służy ono mi?
Oczywiście w internecie znajdziemy mnóstwo blogów, wideoblogów (vlogów), podcastów, kanałów internetowych i artykułów na temat mindfulness. To wielka kopalnia wiedzy i pomysłów na ćwiczenia – zachęcam! Ja polecam mój ulubiony BBC podcast „6-minute English” – oczywiście ten o mindfulness.
Miłego słuchania i praktykowania uważności z dziećmi i angielskim w tle!
Autorka: Beata Wysocka – metodyczka, trenerka umiejętności poznawczych, jogi i mindfulness dla dzieci, nauczycielka MBSR w trakcie certyfikacji. Z wykształcenia filolożka języka angielskiego i psycholożka. Zawsze pilnuje ważnych dla niej i dla Early Stage wartości – ekologii, NVC (non-violent communication, komunikacji bez przemocy), otwartości na różnorodność, a przede wszystkim cyfrowego i psychicznego dobrostanu dzieci i młodzieży. Jest współautorką podręczników do angielskiego dla uczniów Early Stage. W wolnych chwilach chodzi po górach i medytuje.
Zapraszamy też do podcastów i webinariów autorki:
➡️ Webinarium Mindfulness w edukacji
➡️ Artfully – o wykorzystaniu sztuki na zajęciach języka angielskiego
➡️ Jak uczyć myślenia (krytycznego) na lekcjach języka angielskiego
➡️ Podcast o kreatywności
➡️ Podcast o radzeniu sobie ze stresem
Sprawdź też:
A także:
➡️ Jak sobie radzić ze złością wobec dziecka?
➡️ Złość rodzica w relacji z dzieckiem