Dwujęzyczność zamierzona jest świetnym sposobem na rozwój Twojego dziecka. W końcu żyjemy w czasach, w których posługujemy się angielskim niemal na każdym kroku. Znajomość tego języka jest niezwykłym atutem – pomaga ona szukać informacji, rozszerza horyzonty, daje dostęp do zagranicznych źródeł rozrywki, czy wreszcie jest bardzo ceniona przez pracodawców. Dlatego, w tym artykule omówimy jak wychować dwujęzyczne dziecko, tak aby mogło czerpać te wszystkie korzyści. Zainteresowany(-na)? Zapraszamy do lektury!
Czym jest dwujęzyczność?
Zanim przejdziemy do wychowywania dziecka dwujęzycznego, odpowiemy na kluczowe pytanie: czym tak właściwie jest dwujęzyczność? Wielu ludzi często utożsamia ją ze świetną znajomością języka obcego, jednak nie są one równoważne.
Dwujęzyczność to nie tyle doskonała znajomość języka obcego, ile umiejętność posługiwania się dwoma językami w sposób naturalny, często łączona np. z myśleniem w obu językach. Dzieli się ona na dwujęzyczność natywną (nabytą naturalnie), jak i zamierzoną (osiągniętą przez wychowanie dwujęzyczne). Warto tu również zwrócić uwagę na pojęcie wielojęzyczności – naturalnego posługiwania się kilkoma (niekoniecznie tylko dwoma) językami.
Dlaczego warto wychowywać dziecko dwujęzyczne?
Dwujęzyczne wychowanie przynosi dziecku wiele korzyści. Wpływa ono bowiem na rozwój mózgu i sposób postrzegania świata. Zalet i badań na ten temat jest wiele – my przyjrzymy się artykułowi naukowemu Loretty Bertelle, opartemu na badaniu przeprowadzonym przez unię Europejską:
-
- Większa „giętkość mentalna”, czyli zdolność do patrzenia na ten sam problem z różnych punktów widzenia.
- Sprawniejsze rozwiązywanie problemów dzięki rozwiniętemu abstrakcyjnemu myśleniu – zdolność do szybszej analizy informacji i pomijania informacji zbędnych.
- Poszerzone zdolności metajęzykowe, czyli umiejętność rozumienia prawdziwego znaczenia komunikatu, a co za tym idzie polepszenie zdolności interpersonalnych.
- Zdolność do sprawniejszej nauki, nie tylko poprzez przyswajanie większej ilości wiedzy, ale również wyciągania wniosków z podanych informacji.
- Opóźnienie procesu starzenia się umysłowo. (Bertelle, 2011)
Widząc tak długą listę plusów, można od razu stwierdzić, że naprawdę warto wychowywać dziecko dwujęzycznie. Omówmy więc, jak to zrobić.
Jak wychować dwujęzyczne dziecko?
Zacznijmy od kilku podstawowych informacji. Po pierwsze, nie musisz być native speakerem, aby wychowywać dziecko dwujęzycznie – wystarczy odpowiednia strategia. Po drugie, choć za wychowaniem dwujęzycznym niewątpliwie idzie wiele korzyści, nie rób tego na siłę – ważne, aby proces ten był naturalny i nie męczył nadto Twojego dziecka. Najlepiej w tym wypadku stosować się do zasady „nic na siłę”.
Jeżeli chodzi o to, jak w praktyce wychować dziecko dwujęzyczne, warto zastosować jedną z dwóch ogólnych strategii:
-
- OPOL (one parent one language) – to podejście polega na stosowaniu konsekwentnie osobnego języka przez każde z rodziców. W przypadku dwujęzyczności zamierzonej polega ono na tym, że jeden rodzic posługuje się językiem natywnym (polskim), a drugi językiem obcym (np. angielskim).
- T&P (time and place) – w tym wypadku dziecko uczone jest korzystania tylko z języka angielskiego w konkretnych miejscach, np. szkole językowej, dwujęzycznym przedszkolu lub w trakcie określonych rodzajów rozrywki.
W samych sposobach rozwijania dwujęzyczności warto postawić na różnorodność. Ponadto, koniecznie patrz na same reakcje dziecka – ponownie przypominamy, że nie warto wprowadzać niczego na siłę. Jakie techniki możesz zastosować?
-
- Zapis na zajęcia w szkole językowej,
- Zapis do dwujęzycznego przedszkola czy szkoły,
- Oglądanie bajek i seriali w języku obcym (koniecznie przeczytaj: Dlaczego warto oglądać seriale i bajki po angielsku?),
- Rozmawianie z dzieckiem w języku obcym,
- Zabawy ukierunkowane na poznawanie słownictwa i swobodne posługiwanie się nim.
Pamiętaj, że kluczem jest konsekwencja – jeśli zaniedbasz te elementy na dłużej, dziecko może stracić pewność siebie, a tym samym przestać czuć się naturalnie z drugim językiem. Jeśli jednak Twoja pociecha nie ma ochoty na konkretny rodzaj aktywności danego dnia, to odpuszczenie raz na jakiś czas nie jest niczym złym – nie chcesz w końcu przesadnie obciążyć dziecka.
Obalamy mity na temat wychowania dwujęzycznego
Na koniec weźmy pod lupę kilka popularnych mitów dotyczących dwujęzycznego wychowania dziecka.
-
- Dwujęzyczność opóźnia rozwój mowy i wpływa na pogłębianie wad mowy – problemy z mową występują naturalnie, dwujęzyczność nie ma na nie wpływu. Na początku rzeczywiście może wydawać się, że dziecko dwujęzyczne rozwija mowę wolniej – wynika to jednak z tego, że uczy się takiej samej ilości słów, ale rozdzielonej na dwa języki.
-
- Dwujęzyczność wpływa negatywnie na wyniki w nauce – jak opisywaliśmy to wcześniej, dwujęzyczność pozytywnie wpływa na zdolność rozwiązywania problemów, a co za tym idzie, pomaga dzieciom w nauce.
-
- Na dwujęzyczność może być za późno – W 2009 roku Annick de Houwer przeprowadziła na ten temat badanie, porównując dzieci dwujęzyczne od wieku przedszkolnego z dziećmi, które zaczęły uczyć się języka w wieku 6-7 lat. W wieku 10 lat obie grupy były na tym samym poziomie, co pokazuje, że nawet nieco starsze dzieci mogą dzięki wychowaniu dwujęzycznemu osiągnąć ten cel.
Spodobał Ci się ten artykuł? To koniecznie przeczytaj nasz tekst o tym, jak pomóc dziecku przełamać barierę językową!
Źródła:
Bertelle, L. (2011). Dwujęzyczność w świetle najnowszych badań naukowych. Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik, 4, 241-249.
De Houwer, A. (2009). Bilingual First Language Acquisition. Bristol, Blue Ridge Summit: Multilingual Matters. https://doi.org/10.21832/9781847691507
Zdjęcie: Andy Kuzma | Pexels