Na półce leżą książki i pokrywają się kurzem, a Ty zastanawiasz się, jak zachęcić dziecko do czytania, zanim „obowiązkowe lektury” staną się kolejnym powodem do narzekania? Mamy kilka prostych sposobów, które zamienią przewracanie stron w fascynującą przygodę!
Dlaczego dziecko nie chce czytać książek?
Lepiej zapobiegać, niż leczyć!
mądrość ludowa
Zanim zajmiemy się sposobami, które pomagają zachęcić dziecko do czytania, warto zastanowić się, co właściwie powoduje dziecięcą niechęć. Dzieci migają się od czytania książek z wielu, naprawdę różnych powodów. Jedną z tych najbardziej oczywistych przyczyn są oczywiście nieciekawe i nużące dla dziecka książki. Trudno jest w jakikolwiek sposób zachęcić dziecko do czytania lektury, która je nudzi, usypia, lub jest niezrozumiała.
Kolejnym powodem, dla którego dziecko może unikać czytania, są różnego rodzaju trudności w nauce – na przykład dysortografia, która sprawia, że czytanie staje się znacznie bardziej wymagające i wymaga większego wysiłku poznawczego. Warto także zwrócić uwagę na wzrok dziecka. Wady wzroku mogą sprawiać, że lektura męczy oczy i wywołuje ból głowy, przez co maluch chętniej unika czytania.
Sprawdź też:
Oczywiście, dzieci mogą nie chcieć czytać książek także dlatego, że nikt nie pokazał im, że to świetny sposób na spędzanie czasu i niezła frajda. Przypomnijmy, że dzieci uczą się przede wszystkim poprzez obserwację i naśladowanie opiekunów i rodziców.
Jeśli dziecko dużo wcześniej od książki miało w ręku tablet lub telefon, trudno wymagać od niego w wieku szkolnym, że z interaktywnego, dostarczającego masę bodźców ekranu z chęcią przerzuci się na papierowe, całkiem zwyczajne strony książki.
Zmuszanie dzieci do czytania – zwłaszcza lektur – może niekiedy przynieść efekt, ale równie często zostawia ślad w postaci niechęci do książek. Trudno oczekiwać, że coś, co kojarzy się z przymusem i obowiązkiem, stanie się później naturalną przyjemnością czy ulubionym sposobem spędzania czasu.
Pamiętajmy także, by szukając przyczyny niechęci do czytania, nie zapomnieć o zwykłej rozmowie z dzieckiem. Być może Twoje dziecko chętnie wyjaśni, jakie książki interesują je najbardziej. Wówczas o wiele łatwiej o kompromis związany z czytaniem szkolnych lektur.
Dlaczego warto zachęcać dziecko do czytania książek?
Czytanie książek, zwłaszcza przez dzieci, jest bardzo rozwijające, działa stymulująco na ich wciąż rosnący mózg i pozwala odkrywać świat bez wychodzenia z domu. Zdajemy sobie także sprawę z tego, że czytanie przez dzieci książek to nieodłączny element nauki i kształtowania się wielu przydatnych umiejętności. Podziwiamy ludzi oczytanych. Często czytanie książek traktujemy jak rozrywkę na najwyższym poziomie.
Zanim jednak rozpoczniesz akcję zachęcania dziecka do czytania, zastanów się, dlaczego właściwie tak zależy Ci na tym, by czytało. Czy wynika to z konieczności opanowania treści szkolnych lektur, podszkolenia się w czytaniu ze zrozumieniem lub w ogóle w czytaniu? A może zależy Ci na tym, by zaszczepić w dziecku miłość do literatury i poznawania niesamowitych przygód postaci ze świata książek?
Twoja motywacja jest bardzo ważna – wpłynie ona znacząco na wybór sposobu na zachęcenie dziecka do czytania. Jeśli bowiem zależy Ci przede wszystkim na tym, by Twój potomek przeczytał niezbyt ciekawą lekturę na lekcję języka polskiego, nie wmawiaj mu, że będzie to świetna przygoda. O wiele lepiej zadziała szczerość i zasada małych kroczków, którą podpowiesz dziecku – np. codziennie jeden rozdział nielubianej lektury, który następnie wspólnie omówicie.
Ważne, by odpowiednio wybrać sposób lub sposoby, którymi postanowisz zachęcić dziecko do sięgnięcia po książkę. Pamiętajmy, by były zgodne z Twoimi wartościami i przekonaniami.
Sprawdź też:
Książeczki po angielsku dla dzieci – jak wybrać i dlaczego warto?
5 sposobów na mądre zachęcanie dziecka do czytania książek
1. Pokaż dziecku czytającego rodzica
Trudno o lepszy sposób zachęcania dziecka do czytania książki, niż widok czytającego rodzica, dla którego jest to ważna i lubiana aktywność. Jeśli w waszym domu jest dużo książek, a Twoje dziecko od początku napotyka je na swojej drodze, czytanie może być dla niego równie naturalną czynnością, jak jedzenie czy spanie. O wiele łatwiej uwierzy Ci w zapewnienia, że „czytanie jest fajne!”, gdy zobaczy, że – rzeczywiście – Ty również często sięgasz po tę rozrywkę.
2. Czytajcie wspólnie
Jeśli chcesz, by Twoje dziecko lubiło i chciało czytać książki, gdy podrośnie, nie bagatelizuj kwestii wspólnego czytania już od najmłodszych lat. Dzieci przepadają za czytaniem przed snem. Jest to dla nich nie tylko sposób na zasypianie i poznawanie ciekawych historii przedstawianych na ilustrowanych stronach książki, ale także możliwość spędzenia czasu z ukochanym rodzicem. W ten sposób budujesz w maluchu przyjemne, pełne ciepła i radości, skojarzenia związane z czytaniem książek.
W Early Stage ułatwiamy wspólne czytanie z dzieckiem także w domu. Nasi najmłodsi uczniowie, razem z całym pakietem edukacyjnym, otrzymują urocze książeczki nawiązujące do naszych autorskich podręczników: Bear Band Stories. A do nich… audiobooki, które ułatwią dzieciom osłuchanie się z prawidłową wymową i dadzą duuuuużo funu!
Tonia Bochińska, CEO Early Stage, opowie Ci, dlaczego wspólne czytanie z dzieckiem (po angielsku, ale nie tylko!) jest takie ważne:
3. Pozwól dziecku na samodzielny wybór książek
Sposobem na zachęcenie dziecka do czytania książek jest także pozwolenie mu na samodzielnie wybieranie książek. Nawet jeśli wolelibyśmy, by czytało coś „bardziej ambitnego”, nie ingerujmy w czytelnicze gusta naszego dziecka. Obowiązkiem rodzica jest przede wszystkim przypilnowanie, by czytana literatura była dostosowana do wieku dziecka, tematycznie jednak decyzja powinna w całości należeć do dziecka.
Pamiętajmy, że wybierana literatura będzie rosła wraz z naszym maluchem. Może się także zdarzyć, że dziecko będzie wybierało książki, szukając w nich odpowiedzi na pytania, które nurtują go na temat życia, szkoły czy relacji z rówieśnikami – zwłaszcza wkraczając w okres dojrzewania.
Sprawdź też:
- Co czytać z dziećmi w wakacje? Poznajcie propozycje książek w sam raz na lato!
- Co czytać? Sprawdź alternatywną listę lektur dla Early Stage
4. Otocz swoje dziecko książkami i pokaż mu ogromny świat literatury
Zabierajmy dziecko jak najczęściej do różnych bibliotek i w każdej z nich załóżmy mu kartę czytelnika. Nie oszczędzajmy także na książkowych zakupach – pozwólmy dziecku na wędrówki po księgarniach w naszym mieście. Niech wie, jak ogromny wybór literatury istnieje na świecie.
W ten sposób, dziecko, nawet jeśli zniechęcone szkolnymi lekturami i obowiązkiem ich czytania, odkryje, że może z łatwością znaleźć coś dla siebie, właściwie na każdy interesujący go temat.
Sprawdź:
- Early Stage poleca: książki dla nastolatków
- Książki o emocjach dla dzieci
- Książki po angielsku dla dzieci – które wybrać dla swojego dziecka?
- Nauka angielskiego dla przedszkolaków – książki
- Ciekawe książki dla 4-latków i 5-latków
- Angielski dla młodzieży – książki, czasopisma, filmy
- Książki dla najmłodszych „czytelników”
- Książki dla dzieci o ekologii
- ,,Kropka z Błędem”. Recenzja książki
- „Dobre i złe sekrety”. Recenzja książki
- „Uważność i spokój żabki” Eline Snel. Recenzja książki
- Książki do przedszkola i szkoły — na dobry start
- J.R.R. Tolkien – słynny poliglota, który tworzył własne języki
- Kryminały Agathy Christie – które warto przeczytać?
- Bajki do czytania dzieciom
5. Pokaż dziecku innych moli książkowych
Jeśli Twoje dziecko wchodzi powoli w okres dojrzewania, to bardzo liczy się dla niego poczucie przynależności do grupy. Spróbuj podsunąć mu kilka rozwiązań, które mogą rozpalić w nim pasję czytania. Jeśli tylko istnieje taka możliwość, podsuń swojemu dorastającemu dziecku pomysł uczestniczenia w dyskusyjnym klubie książki lub innym, tego typu stowarzyszeniu.
Możesz też wspomnieć swojemu nastolatkowi o bookstagramach – to konta zakładane na popularnym Instagramie, w całości dotyczące książek, ich recenzji oraz życia moli książkowych. Jeśli w dodatku Twoje dziecko uwielbia fotografię, może się to okazać jego nowym hobby.
Jak zachęcić dziecko do nauki czytania?
Omówiliśmy już sposoby, jak zachęcać dzieci do sięgania po książki samodzielnie. Ale co w sytuacji, gdy samo opanowanie literek i czytania nie przychodzi łatwo? Nauka czytania bywa dla wielu dzieci wyzwaniem – litery, sylaby i zasady wymowy mogą wydawać się trudne i nudne. Dlatego klucz do sukcesu to połączenie nauki z zabawą. Zamiast zmuszać malucha do monotonnego „przechodzenia przez tekst”, warto wprowadzić ćwiczenia, które angażują zmysły i wyobraźnię. Dzięki temu dziecko nauczy się rozpoznawać litery, sylaby i słowa w naturalny sposób, a każdy drobny sukces stanie się przyjemnością i okazją do wspólnego celebrowania.
Gry i zabawy, które pomagają w nauce czytania
- Układanie słów z liter – można wykorzystać magnetyczne literki na lodówce lub drewniane klocki. Dziecko układa słowa, a Ty je czytasz razem z nim.
- Dopasowywanie liter do obrazków – litera „A” pasuje do obrazka „autko”, „M” do „misia” itp. To prosta i przyjemna metoda utrwalania liter.
- Tworzenie rymowanek i historyjek – zabawa w wymyślanie rymów ułatwia rozpoznawanie dźwięków w wyrazach.
- Wyszukiwanie liter w otoczeniu – litery pojawiają się wszędzie: na plakatach, opakowaniach, znakach drogowych. Dziecko szuka, nazywa i czyta na głos – i nawet nie zauważa, że się uczy!
- Wspólne czytanie na głos – Ty czytasz zdanie, dziecko powtarza słowo po słowie. Stopniowo zwiększaj trudność, by rozwijać płynność.
- Polowanie na słowa – wybierzcie jedno słowo dnia (np. „pies”) i szukajcie go w książkach, gazetach czy na etykietach. Dziecko czuje się jak detektyw!
- Memory z literami – przygotuj karty z literami i odpowiadającymi im obrazkami. Grając w memory, dziecko utrwala litery i kojarzy je z dźwiękami.
- Skakanie po literach – ułóż na podłodze kartki z literami. Dziecko skacze po nich w odpowiedniej kolejności, żeby ułożyć słowo. Nauka czytania + ruch = idealne połączenie.
- Teatrzyk słów – wybierzcie proste słowa, np. „kot”, „balon”, „mama”, i spróbujcie je przedstawić gestem albo mini-inscenizacją. Śmiech gwarantowany, a litery same zapadają w pamięć.
- Czytanie z ukrytym głosem – Ty czytasz zdanie i specjalnie pomijasz jedno słowo. Zadaniem dziecka jest je „dopowiedzieć”. To świetnie rozwija czujność i rozumienie tekstu.
- Puzzle wyrazowe – napisz słowa na paskach papieru i potnij je na części (litery lub sylaby). Dziecko układa puzzle i odczytuje powstały wyraz.
- Książeczka własnej roboty – razem z dzieckiem wymyślcie miniopowiadanie i zapiszcie je dużymi literami. Maluch może ozdobić strony rysunkami, a później z dumą czytać swoją książkę.
- Śpiewanie liter – wymyślcie melodię i „śpiewajcie” alfabet albo proste słowa. Dzieci łatwiej zapamiętują rytm i dźwięki, gdy są połączone z muzyką.
- Czytelniczy tor przeszkód – na każdym etapie toru (np. krzesło, poduszka, stolik) leży kartka z literą albo sylabą. Dziecko pokonuje trasę i musi odczytać wszystkie elementy, żeby dotrzeć do mety.
Najważniejsze w nauce czytania jest utrzymanie pozytywnego nastawienia – dziecko nie powinno czuć presji ani porównywać się do innych. Każde słowo, które rozpozna, to mały sukces, który buduje pewność siebie i chęć dalszej nauki.
Sprawdź też:
Zdjęcie: Suad Kamardeen | Unsplash