Czy znasz ten moment, gdy jesteś pewny(-na), że sympathetic to „sympatyczny”? Albo actually oznacza „aktualnie”? Uważaj, ponieważ są to klasyczne false friends, czyli fałszywi przyjaciele każdej osoby uczącej się języka obcego! Te zdradliwe słówka wyglądają znajomo, ale potrafią całkowicie zmienić sens wypowiedzi i wpędzić nas w językowe tarapaty. W tym artykule pokażemy najpopularniejsze wyrażenia w języku angielskim, które Polakom sprawiają sporo trudności.
Warto zapamiętać
- False friends powstają często przez wspólne korzenie słów (np. z łaciny), które na przestrzeni wieków zmieniły swoje znaczenie w różnych językach.
- Aby uniknąć wpadek, ucz się całych zdań i osadzaj słowa w kontekście sytuacyjnym.
- Tworzenie własnych fiszek i używanie słów w zabawie (metoda Early Stage) działa lepiej niż mechaniczne wkuwanie.
Co to znaczy false friends?
Fałszywi przyjaciele w nauce języka angielskiego, czyli false friends, to pułapki, które czekają na każdą uczącą się go osobę. Są to słowa, których brzmienie jest podobne w języku polskim i angielskim, ale mają kompletnie odmienne znaczenie. Oczywiście, problem false friends występuje także w wielu innych językach, np.:
- między angielskim a francuskim,
- między angielskim a hiszpańskim,
- między polskim a czeskim.
W najlepszym przypadku może okazać się, że faktycznie ich znaczenie nie jest aż tak dalekie od tego, co chcielibyśmy przekazać. W najgorszym mogą kompletnie zmienić sens naszej wypowiedzi, a nawet wprowadzić naszego rozmówcę w szok, konsternację czy… przerażenie!
Sprawdź też: ⤵️
Najtrudniejsze angielskie słowa
Dlaczego niektóre słowa brzmią tak podobnie?
Niektóre słowa w języku polskim i angielskim brzmią podobnie, ponieważ wywodzą się z tych samych korzeni. Może zostały zapożyczone z innych języków, np. łaciny czy francuskiego, które kiedyś były językami międzynarodowymi. To właśnie te podobieństwa sprawiają, że łatwo zakładać, że ich znaczenie jest takie samo.
Ewolucja języków na przestrzeni lat mogła zmienić znaczenie słowa, pozostawiając je w tej samej formie w jednym języku, a zmieniając znaczenie w drugim. Dlatego fałszywi przyjaciele są zdradliwi – wyglądają znajomo, jednak mogą wprowadzić w poważne błędy komunikacyjne.
TOP 15 najczęstszych pułapek z false friends
W języku angielskim jest dużo słów, które mają swoje fonetyczne odpowiedniki po polsku. Jednak warto pamiętać, że nie zawsze ich znaczenie się pokrywa – więc dobrym pomysłem jest wcześniej poznać najpopularniejszych false friends.
| Słówko angielskie | ❌ Jakie słowo przypomina | ✔️ Co naprawdę oznacza |
|---|---|---|
| actual | aktualny | faktyczny |
| affair | afera | romans |
| chef | szef | kucharz |
| data | data | dane, informacje |
| eventual | ewentualny | ostateczny |
| fabric | fabryka | materiał |
| fatal | fatalny | śmiertelny |
| hazard | hazard | niebezpieczeństwo |
| lecture | lektura | wykład |
| local | lokal (miejsce) | lokalny, miejscowy |
| obscure | obskurny | mętny |
| pension | pensja | emerytura |
| receipt | recepta | paragon |
| sympathetic | sympatyczny | pełen współczucia |
| wagon | wagon | wóz |
Przykłady false friends w zdaniach
Poniżej znajdziesz przykłady prawidłowych zdań ze słowami, które mogą być mylące…
„I was surprised by the actual cost of the meal.”
✅ Chodzi o: „rzeczywisty koszt”
„The chef prepared a three-course dinner.”
✅ Chodzi o: „szef kuchni”
„We need to analyze the data before making a decision.”
✅ Chodzi o: „dane”
„After 40 years of work, he finally started receiving his pension.”
✅ Chodzi o: „emerytura”
„I have a lecture on history this afternoon.”
✅ Chodzi o: „wykład”
Jak nie dać się złapać na false friends?
Ucząc się języka angielskiego, na pewno nie raz spotkasz się z false friends – jak nie dać się złapać w ich pułapkę i szybko wychwycić prawidłowe znaczenie? Choć wymaga to samozaparcia i motywacji, z odrobiną pracy, szybko zapamiętasz, co tak naprawdę oznacza każde ze słów.
Sprawdź też: ⤵️
Najczęstsze błędy językowe Polaków w języku angielskim. Dlaczego w 2025 nie trzeba się nimi za bardzo przejmować?
Ucz się słówek w kontekście, a nie z listy
Więcej informacji na temat genezy oraz skutecznej walki z false friends w języku angielskim opowiada Marta Marecka z Uniwersytetu Jagiellońskiego w zbiorowej pracy „False friends or real friends? False cognates show advantage in word form learning”. Możemy dowiedzieć się, że false friends pojawiają się głównie z powodu podobieństwa formy słowa i automatycznego transferu znaczenia. Badania nad przyswajaniem słownictwa pokazują, że nauka słów w kontekście i aktywne użycie L2 (czyli drugiego języka) zmniejsza ryzyko takich błędów1.Pamiętaj więc, aby nowych słówek zawsze uczyć się w kontekście, a nie po prostu z kartki jako lista tłumaczeń.
Jakie błędy są najczęściej popełniane przez dzieci przy nauce języka angielskiego i dlaczego nie trzeba się ich bać?
Twórz własne materiały z „trudnymi słowami”
Doskonałą metodą zapamiętywania nowego słownictwa w języku obcym jest też ich kilkukrotne zapisywanie i powtarzanie – na kartce, na fiszkach, w mapie myśli lub za pomocą specjalnych aplikacji na telefon. Za każdym razem, kiedy trafiasz na dane słowo, dzieje się to w nieco innych warunkach oraz w innej kolejności, dzięki czemu mózg szybciej je zapamięta.
Czy język angielski jest trudny do nauczenia się?
Więcej pomysłów na sprawne uczenie się angielskiego: ⤵️
- Jak się uczyć, żeby się nauczyć języka? 4 techniki efektywnych powtórek
- Jak wykorzystać mnemotechniki w nauce angielskiego?
- Jak pomóc dziecku w nauce? Mnemotechniki, fiszki, notatki graficzne
Lista 50 false friends z przykładami
- Actual – to nie ❌ aktualny, ale ✔️ rzeczywisty / faktyczny.
Przykład: This is the actual cost. (To jest rzeczywisty koszt.) - Affair – to nie ❌ afera, ale ✔️ romans / sprawa.
Przykład: He had an affair. (Miał romans.) - Antique – to nie tylko ❌ antyki, ale często ✔️ zabytkowy / starożytny.
Przykład: This is an antique vase. (To jest zabytkowa waza.) - Argument – to nie ❌ argument (dowód), ale ✔️ kłótnia.
Przykład: They had a loud argument. (Mieli głośną kłótnię.) - Billion – to nie ❌ bilion, ale ✔️ miliard.
Przykład: He has one billion dollars. (On ma miliard dolarów.) - Camera – to nie ❌ kamera wideo, ale ✔️ aparat fotograficzny.
Przykład: Smile for the camera! (Uśmiechnij się do aparatu!) - Caravan – to nie ❌ karawan (pogrzebowy), ale ✔️ przyczepa kempingowa.
Przykład: We travelled in a caravan. (Podróżowaliśmy przyczepą kempingową.) - Carnation – to nie ❌ karnacja, ale ✔️ goździk (kwiat).
Przykład: She bought a red carnation. (Kupiła czerwonego goździka.) - Chef – to nie ❌ szef (w biurze), ale ✔️ szef kuchni / kucharz.
Przykład: The chef made a soup. (Kucharz ugotował zupę.) - Closet – to nie ❌ klozet, ale ✔️ szafa (wnękowa).
Przykład: Your coat is in the closet. (Twój płaszcz jest w szafie.) - Complexion – to nie ❌ kompleksy, ale ✔️ cera.
Przykład: She has a pale complexion. (Ona ma bladą cerę.) - Conductor – to nie ❌ konduktor, ale ✔️ dyrygent.
Przykład: The conductor raised his baton. (Dyrygent podniósł batutę.) - Curious – to nie ❌ kuriozalny, ale ✔️ ciekawy (czegoś).
Przykład: I am curious about it. (Jestem tego ciekawy.) - Data – to nie ❌ data (kalendarzowa), ale ✔️ dane / informacje.
Przykład: We analyzed the data. (Przeanalizowaliśmy dane.) - Desk – to nie ❌ deska, ale ✔️ biurko.
Przykład: I work at my desk. (Pracuję przy biurku.) - Dress – to nie ❌ dres, ale ✔️ sukienka.
Przykład: She wore a beautiful dress. (Miała na sobie piękną sukienkę.) - Eventual – to nie ❌ ewentualny, ale ✔️ ostateczny.
Przykład: The eventual winner. (Ostateczny zwycięzca.) - Extra – to nie ❌ ekstra (super), ale ✔️ dodatkowy.
Przykład: I need extra time. (Potrzebuję dodatkowego czasu.) - Fabric – to nie ❌ fabryka, ale ✔️ tkanina / materiał.
Przykład: Silk is a soft fabric. (Jedwab to miękka tkanina.) - Fabricate – to nie ❌ produkować, ale ✔️ zmyślać / fałszować.
Przykład: He fabricated the story. (Zmyślił tę historię.) - Fart – to nie ❌ fart (szczęście), ale ✔️ bąk (gaz).
Przykład: That was a loud fart. (To był głośny bąk.) - Fatal – to nie ❌ fatalny (kiepski), ale ✔️ śmiertelny.
Przykład: It was a fatal accident. (To był śmiertelny wypadek.) - Gymnasium – to nie ❌ gimnazjum (szkoła), ale ✔️ sala gimnastyczna.
Przykład: We played basketball in the gymnasium. (Graliśmy w kosza na sali gimnastycznej.) - Habit – to nie ❌ habit (mnicha), ale ✔️ nawyk.
Przykład: Smoking is a bad habit. (Palenie to zły nawyk.) - Hazard – to nie ❌ hazard (gry), ale ✔️ niebezpieczeństwo.
Przykład: Fire hazard. (Zagrożenie pożarowe.) - Lecture – to nie ❌ lektura, ale ✔️ wykład.
Przykład: The lecture was boring. (Wykład był nudny.) - Local – to nie ❌ lokal (gastronomiczny), ale ✔️ miejscowy / lokalny.
Przykład: The local shop. (Miejscowy sklep.) - Lunatic – to nie ❌ lunatyk, ale ✔️ szaleniec.
Przykład: He drives like a lunatic! (On jeździ jak szaleniec!) - Magazine – to nie ❌ magazyn (składowy), ale ✔️ czasopismo.
Przykład: She reads a fashion magazine. (Ona czyta magazyn o modzie.) - Novel – to nie ❌ nowość, ale ✔️ powieść.
Przykład: I read a classic novel. (Przeczytałem klasyczną powieść.) - Obscure – to nie ❌ obskurny, ale ✔️ mało znany / niejasny.
Przykład: An obscure poet. (Mało znany poeta.) - Occupant – to nie ❌ okupant (wojenny), ale ✔️ lokator / pasażer.
Przykład: The occupant of the flat. (Lokator mieszkania.) - Ordinary – to nie ❌ ordynarny, ale ✔️ zwyczajny.
Przykład: Just an ordinary day. (Po prostu zwyczajny dzień.) - Paragraph – to nie ❌ paragraf (prawny), ale ✔️ akapit.
Przykład: Read the first paragraph. (Przeczytaj pierwszy akapit.) - Pasta – to nie ❌ pasta (do zębów), ale ✔️ makaron.
Przykład: I love Italian pasta. (Uwielbiam włoski makaron.) - Pathetic – to nie ❌ patetyczny, ale ✔️ żałosny.
Przykład: His excuse was pathetic. (Jego wymówka była żałosna.) - Pension – to nie ❌ pensja (wypłata), ale ✔️ emerytura.
Przykład: She lives on a pension. (Ona żyje z emerytury.) - Physician – to nie ❌ fizyk, ale ✔️ lekarz.
Przykład: Consult your physician. (Skonsultuj się z lekarzem.) - Preservative – to nie ❌ prezerwatywa, ale ✔️ konserwant.
Przykład: No artificial preservatives. (Bez sztucznych konserwantów.) - Prom – to nie ❌ prom (statek), ale ✔️ bal maturalny / studniówka.
Przykład: Are you going to the prom? (Idziesz na bal maturalny?) - Realise – to nie ❌ realizować (wykonywać), ale ✔️ uświadomić sobie.
Przykład: I realised my mistake. (Uświadomiłem sobie mój błąd.) - Receipt – to nie ❌ recepta, ale ✔️ paragon.
Przykład: Keep the receipt. (Zachowaj paragon.) - Rent – to nie ❌ renta, ale ✔️ czynsz / wynajem.
Przykład: The rent is high. (Czynsz jest wysoki.) - Rumour – to nie ❌ rumor (hałas), ale ✔️ plotka.
Przykład: It is just a rumour. (To tylko plotka.) - Sensitive – to nie ❌ sensowny, ale ✔️ wrażliwy.
Przykład: He has sensitive skin. (On ma wrażliwą skórę.) - Smoking – to nie ❌ smoking (garnitur), ale ✔️ palenie.
Przykład: No smoking allowed. (Palenie zabronione.) - Spectacles – to nie ❌ spektakle, ale ✔️ okulary.
Przykład: He wears spectacles. (On nosi okulary.) - Sympathetic – to nie ❌ sympatyczny, ale ✔️ pełen współczucia.
Przykład: He was very sympathetic. (Był bardzo współczujący.) - Transparent – to nie ❌ transparent (baner), ale ✔️ przezroczysty.
Przykład: The glass is transparent. (Szkło jest przezroczyste.) - Wagon – to nie ❌ wagon (pociąg), ale ✔️ wóz (konny).
Przykład: A horse-drawn wagon. (Wóz konny.)
Nauka angielskich słówek w Early Stage
Na zajęciach w Early Stage podchodzimy do nauki słówek nieco inaczej – proces ten odbywa się przede wszystkim w kontekście — w zabawie, piosence, angażującej dyskusji. Nowe wyrażenia wplatamy w słowa piosenek po angielsku lub zapewniamy realne przykłady z życia. Dzięki osadzeniu słów w znajomym kontekście (np. tym, którego sens doskonale znamy po polsku), pomaga utrwalić nowe słownictwo. W tym też odpowiedniki popularnych false friends.
Więcej na temat skutecznych sposobów na naukę słówek znajdziesz w naszych artykułach: ⤵️
- Angielski dla nastolatków – szybka nauka słówek i zwrotów
- Zasady przydatne w słowotwórstwie
- 10 sposobów na naukę słówek po angielsku dla dzieci
- Przydatne aplikacje do nauki języków i słówek
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Czy false friends występują tylko między polskim a angielskim?
False friends mogą pojawiać się w każdym zestawie języków. Powstają wszędzie tam, gdzie słowa mają podobną formę, ale różne znaczenie. Fałszywych przyjaciół można znaleźć, np. między hiszpańskim a włoskim czy angielskim a francuskim.
Czy wszystkie podobnie brzmiące słowa są false friends?
Nie, wiele słów podobnych w dwóch językach ma takie samo lub bardzo zbliżone znaczenie. False friends to te, które wyglądają znajomo, ale wprowadzają w błąd.
Jak uniknąć błędów z false friends?
Ucz się słówek w kontekście, twórz własne listy „trudnych słów”, korzystaj z fiszek, przykładów z filmów, piosenek oraz kultowych dialogów. Regularne powtarzanie i aktywne używanie słownictwa zmniejsza ryzyko pomyłek.
Źródło
- Marecka, M., Szewczyk J., Otowinowska A., i inni (2021). False friends or real friends? False cognates show advantage in word form learning. Science Direct
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0010027720302961