Nauka wymaga skupienia. Powtarzali nam to wszyscy nauczyciele. Rodzice czuwali natomiast nad tym, abyśmy w skupieniu w domu odrabiali zadania domowe. A dziś? Dzisiaj okazuje się, że dzieci XXI wieku mają coraz więcej problemów ze skupieniem. Ich rozproszenie może wynikać jednak z bardzo wielu różnych powodów. Jakich i co zrobić, by dzieci mogły ich uniknąć?
Dystraktory to wróg nauki – czy na pewno?
Prawdą jest, że miejsce pracy powinno być dobrze zorganizowane. Prawdziwe jest także twierdzenie, że im większy bałagan na biurku, tym większy w głowie. W końcu zasadne jest także eliminowanie z przestrzeni pracy wszystkiego, co może rozpraszać. Warto nauczyć dziecko, że jeśli komputer czy tablet nie są mu w danym momencie potrzebne do nauki, to lepiej je odłożyć. Jeśli korzystają z nich, warto, by wyłączyli powiadomienia z social mediów, które błyskawicznie będą ich wytrącać ze stanu skupienia.
Jeśli zależy nam na tym, aby dziecko mogło się skupić na nauce, warto zorganizować mu cichą, dobrze oświetloną, przewietrzoną przestrzeń, w której może być samo ze swoją pracą. Brońmy się jednak przed skrajnościami. Dystraktory i rozpraszacze w pewnym momencie są potrzebne. Niezależnie od tego, czy będzie to: bazgranie w zeszycie, krótka gra na komórce czy szybki spacer z psem. Oczywiście, najlepszym rozwiązaniem jest to ostatnie, ale warto pamiętać, że liczy się każdy rodzaj przerwy. Nauka przez kilka godzin ciągiem naprawdę nie jest skuteczna. Warto o tym pamiętać szczególnie przed większymi egzaminami. Sprawdź tutaj, jak zaplanować naukę, jeśli Twoje dziecko niedługo będzie zdawać maturę czy egzamin ósmoklasisty.
Czy strach może rozpraszać?
Oczywiście, że tak! Dzieci rozpraszają się bardzo często, gdy im coś nie wychodzi. Dlaczego tak się dzieje? Ponieważ wiele z nich ma wpojone przekonanie, że albo coś się umie, albo nie. Jeśli dziecko ma tzw. fixed mindset, a więc zakłada, że jego umiejętności i możliwości są niezmienne, to kiedy coś mu nie wyjdzie, zacznie szybko szukać rozproszenia, aby zapomnieć o porażce.
Natomiast uczeń, który wyrasta w przekonaniu o potrzebie nieustannego rozwoju, o pracy, jaką trzeba włożyć w osiągnięcie pewnego etapu (czyli tzw. growth mindset), kiedy się potknie, przeanalizuje błąd i wróci do pracy. Osoby, którym towarzyszy growth mindset mniej się rozpraszają, są bardziej skupione na swoich zadaniach, a co najważniejsze, potknięcie czy pomyłka nie są w stanie ich z tego rytmu wybić.
Tutaj ogromne znaczenie ma postawa rodziców i nauczycieli. Jeśli będą piętnować i krytykować błędy, a w sukcesie nie dostrzegać wysiłku dziecka, utrwalą w ten sposób fixed mindset, który jest naprawdę szkodliwy z wielu powodów. O czym powinniśmy pamiętać, aby rozwinąć w dziecku zdrowe podejście do nauki i tym samym, zwiększyć możliwości skupienia?
-
- Uważna obserwacja rozwoju dziecka,
- dostrzeganie jego wysiłku i pracy,
- oswajanie błędów jako koniecznych na kolejnych etapach rozwoju,
to wszystko pozwala w dziecku zbudować growth mindset, który jest sprzymierzeńcem konsekwencji, uporu w działaniu i skupienia. Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat? Sprawdź nasz artykuł o tym, jak growth mindset może wpłynąć na naukę angielskiego.
Strach i zmęczenie – najgorsi wrogowie dziecka
Jeśli myślisz, że najgorszym wrogiem uczniowskiego skupienia są dystraktory, to jesteś w błędzie. Oczywiście brak granicy między nauką a zabawą może grozić rozproszeniem i problemami z koncentracją. Znacznie większy problem jest jednak w stanie wygenerować strach. Jeśli dziecko boi się:
-
- oceny ze strony innych,
- wytknięcia mu błędów przez nauczycieli lub kolegów,
- ośmieszenia,
- nieumiejętności dorównania poziomem do innych,
to zdecydowanie więcej jego uwagi koncentrować się będzie na projektowaniu sobie tych wszystkich negatywnych wizji, a nie na samej nauce.
W Early Stage nie bez powodu odeszliśmy od tradycyjnego modelu oceniania, systemu kar i nagród, ocen liczbowych. Te wszystkie elementy tworzą dość opresyjny wobec dziecka system, który działa jedynie jako motywacja zewnętrzna. Zamiast zastanawiać się, czy dziecko ma ocenę 4, czy 5, warto z nim rozmawiać o jego postępach, o tym, czego udało mu się nauczyć, jakie trudności pokonać. To znacznie bardziej motywujące, przede wszystkim budujące motywację wewnętrzną. Takie postrzeganie własnego rozwoju przez dziecko pozwala zwalczyć strach, szybciej się skupić i skoncentrować na wykonywanym zadaniu.
Problemem, który prowadzi do rozproszenia uwagi, może być także zmęczenie. Jeśli dziecko ma za dużo obowiązków, a za mało czasu na zabawę, odpoczynek, regenerację, trudności ze skupieniem pojawią się szybciej, niż myślisz. Lepiej więc mniej, a dokładniej, powoli, ze skupieniem. Przerwy, odpoczynek i zabawa wpływają nie tylko na kreatywność, lecz także na zdolność skupienia. Pozwalają także pozbyć się stresu, a to z kolei ułatwia koncentrację na tym, co najważniejsze i odzyskanie energii do działania. Sprawdź nasze twórcze pomysły na pozbycie się stresu.
Zdjęcie: Pexels