Każdemu rodzicowi zależy na jak najlepszym rozwoju jego dziecka. Nieustannie dbamy, martwimy i troszczymy się zarówno o zdrowie fizyczne, jak i psychiczne naszej rosnącej pociechy. A jednak z czasem stajemy przed coraz to trudniejszymi dylematami wychowawczymi – jednym z nich jest wprowadzenie w życie małego człowieka obowiązków domowych.
Czy obowiązki domowe są potrzebne Twojemu dziecku?
Odpowiedzialne rodzicielstwo wymaga od nas ciągłego podejmowania decyzji dotyczących tego, co jest najlepsze dla naszego dziecka. Dzisiejszy świat proponuje nam naprawdę wiele, często wykluczających się nawzajem, rozwiązań w kwestii wychowywania naszych pociech.
Nie inaczej jest w przypadku posiadania przez dziecko swoich własnych obowiązków domowych. Możemy usłyszeć zarówno głosy sprzeciwu, jak i aprobaty, gdy nasze dziecko będzie zbierać zabawki, nakrywać do stołu czy zmieniać swoją pościel przy dziadkach, znajomych lub innych rodzicach. Warto więc w tej kwestii mieć jasne stanowisko, bo o wiele łatwiej jest nam wówczas postępować zgodnie z wyznawanymi przez nas wartościami.
Zastanówmy się, jak posiadanie obowiązków domowych wpływa na rozwój i wychowanie dziecka i czy rzeczywiście pomogą mu one w dorosłym życiu. Czy szczęśliwe dzieciństwo to brak obowiązków? No i jak właściwie zabrać się za wprowadzanie w życie rodziny obowiązków domowych dziecka?
Jak obowiązki domowe dziecka wpływają na jego rozwój?
Jedną z kluczowych kwestii jest wpływ wprowadzenia obowiązków domowych dziecka na jego rozwój i codzienne funkcjonowanie. Warto sięgać po wyniki badań specjalistów zajmujących się na co dzień efektywnym wychowywaniem dzieci. Co w życiu malucha zmieniają obowiązki domowe?
Jak się okazuje, posiadanie dostosowanych do wieku i kompetencji obowiązków domowych, uczy dzieci przede wszystkim systematyczności i poczucia odpowiedzialności za powierzoną im pracę. Ponadto, dzięki obowiązkom domowym dziecko może w bezpiecznych warunkach kształtować w sobie umiejętność planowania i zarządzania swoim czasem.
Warto jednak uważać z zasadą „najpierw obowiązki, później przyjemności” – może ona uczyć dziecko, aby obowiązki stawiać zawsze na pierwszym miejscu, co nie zawsze przynosi dobre rezultaty, a w dorosłym życiu może prowadzić do utraty balansu między obowiązkami a swoim dobrostanem, stawiając siebie na drugim miejscu.
Obowiązkowość jest bardzo cenną cechą i obowiązki domowe jej uczą, ale warto przy tym pamiętać, aby uczyć dziecko mądrego gospodarowania swoim czasem, z uważnością na siebie samego.
Warto więc od początku dawać dziecku możliwość decydowania o swoim czasie – jeśli jesteście umówieni, że raz w tygodniu ma sprzątać swój pokój, to niech samo zdecyduje, który dzień tygodnia to będzie i do której godziny planuje się wywiązywać z danego obowiązku. Jeśli w dniu sprzątania woli od rana zabawę, a dopiero później sprzątanie – w porządku – to właśnie jest moment, w którym dziecko na własnej skórze może doświadczać plusów i minusów podejmowanych przez siebie decyzji. Z biegiem lat przerodzi się to w nieocenioną zdolność zarządzania swoim czasem i ustalania priorytetów.
Obowiązki domowe a wiek dziecka – jak je dopasować?
Obowiązki domowe dziecka powinny być przede wszystkim dostosowane do jego wieku i możliwości. Zarówno zbyt trudne, jak i zbyt łatwe zadania, nie przyniosą pożądanych rezultatów. Jeśli obciążymy nasze dziecko obowiązkami ponad jego siły i zdolności, otrzymamy skutek odwrotny od zamierzonego. Jest to bowiem gwarancja zniechęcenia, rezygnacji i frustracji dziecka.
Jeśli natomiast nasze wymagania będą poniżej możliwości dziecka, to trudno mówić o jego rozwoju i nauce. Dopiero stawianie odpowiednio trudnych wyzwań i właściwe wsparcie ze strony opiekunów, owocuje zdobywaniem przez nasze dziecko nowych kompetencji i umiejętności. Pamiętajmy, że wykonywanie wielu obowiązków domowych będzie wymagało – zwłaszcza na początku – naszego rodzicielskiego wsparcia.
Obowiązki domowe najprościej dopasować do wieku dziecka przy użyciu krążących w internecie tabelek, list i propozycji. Oczywiście, takiego „gotowca” należy indywidualnie dostosować do naszej pociechy, biorąc pod uwagę to, czego dotychczas nauczyło się dziecko. Obowiązki warto wprowadzać do życia dziecka stopniowo i powoli, by nie przytłoczyć go ilością zadań już pierwszego dnia. Im wcześniej zdecydujemy się na to, by dziecko wykonywało pewne czynności samodzielnie, tym bardziej będą one dla niego naturalne. Dzięki temu, że nasza pociecha od samego początku widzi i uczy się, że zabawki nie sprzątają się same, a jedzenie nie pojawia się na stole w magiczny sposób, zaczyna rozumieć, że dbanie o przestrzeń wokół siebie to normalne i oczywiste zadanie wszystkich domowników. Do najczęstszych, wychowawczych błędów w zakresie obowiązków domowych należy brak uświadamiania dzieciom, jak wiele pracy wymaga posiadanie czystego i przytulnego domu, w którym zazwyczaj czeka na nastolatka ciepły obiad i wyprasowane na jutro ubranie.
Jak zmotywować dziecko do wypełniania obowiązków domowych?
O ile wybranie i opracowanie obowiązków domowych odpowiednich dla naszego dziecka nie jest zbyt trudnym zadaniem, o tyle zmotywowanie go do ich wypełniania może okazać się już nieco problematyczne. Warto starać się jak najdłużej obracać wykonywanie obowiązków domowych przez dziecko we wspólną zabawę i spędzany razem czas. Trzylatek z chęcią będzie pomagać mamie we wrzucaniu swoich brudnych ubrań do kosza czy zbierać klocki do pudełka. Pamiętajmy, że bardzo ważne jest uniknięcie kojarzenia drobnych prac domowych z nieprzyjemnymi powinnościami dziecka. To bowiem bardzo łatwa droga do znienawidzenia przez dziecko zmywania, wycierania kurzu czy odkurzania dywanów na naprawdę wiele lat. Już na etapie opracowywania listy obowiązków domowych dobrze jest konsultować je z dzieckiem. Być może istnieją czynności w domu, których chciałoby się nauczyć albo które po prostu lubi. To też świetna okazja do poćwiczenia umiejętności wypracowywania kompromisów.
Ponadto, wzięcie pod uwagę opinii dziecka w zakresie domowych obowiązków będzie sprzyjało jego motywacji do całego przedsięwzięcia. Nie zapominajmy, że obowiązki domowe muszą mieć dla malucha sens, dlatego dobrze jest wytłumaczyć mu, dlaczego zbieramy rozrzucone po domu zabawki, dlaczego zmieniamy pościel, dlaczego wycieramy kurze i zmywamy naczynia. Dziecko o wiele chętniej podejmie się różnych prac, kiedy zrozumie, dlaczego ich wykonywanie jest konieczne dla sprawnego funkcjonowania całego domu.
Zdjęcie: Anna Earl | Unsplash