Lato w pełni, a wraz z nim tropikalne temperatury. Od kilku tygodni w całej Polsce upał trwa w najlepsze. Pamiętajmy, że w tym czasie szczególnie ważne jest wypijanie odpowiedniej ilości wody – zwłaszcza, gdy spędzamy więcej czasu wystawieni na promienie słoneczne lub spędzamy czas aktywnie. Szczególnie warto pamiętać w tych dniach o swoich dzieciach, które spędzają wiele czasu na podwórku biegając, grając w piłkę lub inne zabawy. Im również potrzebna jest odpowiednia ilość płynów, odwodnienie może bowiem nieść ze sobą poważne konsekwencje. Jaką ilość płynów powinny pić dzieci, by zachować prawidłowy bilans wody w organizmie? W jakich okolicznościach jest to szczególnie istotne? Jak rozpoznać skutki nadmiernego ubytku wody? Odpowiedzi czekają w naszym artykule.
Ile wody powinno pić dziecko? Rola wody w organizmie
Woda jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania każdego organizmu. Z badań naukowych wynika, że stanowi ona około 70% masy ciała człowieka. 60% masy wody buduje komórki, pozostałe 40% występuje w przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Braki wody w organizmie prowadzą do jego odwodnienia, na które szczególnie narażeni są najmłodsi. W porównaniu z osobami dorosłymi, u dzieci wystarczy dużo mniejszy ubytek wody, by pojawiły się pierwsze objawy odwodnienia.
Zawartość wody to cecha specyficzna dla poszczególnych tkanek i narządów. Dla przykładu zawartość wody w płucach to 80%, natomiast w kościach zaledwie 22%. Aby tkanka tłuszczowa spełniała swoją funkcję, zawartość wody musi utrzymywać się na poziomie około 10%.
Woda kontroluje i wpływa na każdy proces fizjologiczny. Jest rozpuszczalnikiem dla większości witamin oraz mikro- i makroelementów, tak ważnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Woda odpowiada także za utrzymanie stałej temperatury ciała. Gdy jest nam gorąco, gruczoły potowe uwalniają pot, który składa się przede wszystkim z cząsteczek wody chłodzących nagrzany organizm.
Aby zachować zdrowie, należy utrzymać odpowiedni bilans wodny w organizmie. Co to znaczy? Otóż organizm wykorzystuje wodę przez cały czas. Nerki pozbywają się jej oczyszczając organizm ze zbędnych produktów przemiany materii, płuca wytracają wodę podczas oddychania, a skóra zużywa ją w trakcie pocenia. Dlatego to ważne, by straty wody były rekompensowane poprzez odpowiednie nawadnianie. Jeśli bilans ten nie jest zachowany, dochodzi do zaburzenia naturalnej homeostazy organizmu. Zbyt niski poziom nawodnienia organizmu skutkuje odwodnieniem. Również picie zbyt dużych ilości wody nie jest wskazane, ponieważ nadmiernie obciąża serce i nerki oraz zaburza równowagę elektrolitową. Efektem mogą być obrzęki dłoni i stóp, bóle głowy i ciągłe uczucie zmęczenia. Wiemy już, jak ważna dla naszego organizmu jest woda. Ile właściwie należy jej wypijać, by zachować optymalny poziom nawodnienia?
Ile wody powinno pić dziecko? Zapotrzebowanie na H2O
Zapotrzebowanie na wodę różni się znacznie w zależności od pory roku. Dotyczy to zarówno dzieci, jak i dorosłych. Latem, kiedy temperatura jest wysoka, wraz z potem organizm traci więcej wody. Warto więc pamiętać o tym, by pić więcej wody. Bardzo dobrym sposobem jest podarowanie dziecku kolorowego bidonu (najlepiej z przyjaznego człowiekowi i środowisku materiału), który maluch będzie chętnie nosić ze sobą. Aktywne sportowo dzieci na pewno ucieszy taki praktyczny podarunek. Mniejsze dzieci i niemowlęta warto dopajać między posiłkami.
Należy pamiętać o tym, że zapotrzebowanie na wodę zależne jest od wieku, a nawet płci. Zgodnie z zaleceniami Instytutu Żywności i Żywienia, ilość wypijanych przez młodego człowieka płynów powinna być szacowana z uwzględnieniem wagi dziecka. W przypadku noworodków i maluszków do 6. miesiąca życia mówi się o 100-190 ml na 1 kg masy ciała. Do osiągnięcia przez dziecko 10 kg wagi, na każdy kilogram jego ciała winno przypadać około 100 ml wypijanych płynów. Dzieci powyżej 10 kg powinny przyjmować dodatkowe 50 ml płynów na każdy kolejny kilogram masy ciała, natomiast następna dwudziestka wiąże się ze zwiększaniem podaży płynów o 20 ml na kilogram masy ciała. Oznacza to, że niemowlę będzie potrzebować około 800 ml płynów dziennie, a dwu- lub trzylatek o wadze 14 kg mniej więcej 1200 ml wody na dzień.
Zapotrzebowanie zwiększa się, gdy dziecko uprawia sport. W wieku 7-8 lat dziecko będzie potrzebowało już 1900 ml, a od 10. roku życia wartość ta przewyższa 2 litry wody na dzień. Wraz z wiekiem zwiększają się różnice między potrzebami dziewcząt i chłopców. U nastolatek w wieku 13-18 lat zapotrzebowanie na wodę wzrasta od 2200 do 2300 ml płynów na dzień. Zapotrzebowanie na płyny u chłopców to 2400 ml już w wieku 12 lat. Dwa lata później liczba ta wzrasta do 3000 ml płynów dziennie, aby do 18. roku życia osiągnąć 3300 ml. Są to oczywiście dane uśrednione, jednak możemy na ich podstawie wywnioskować, ile wody powinno pić nasze dziecko. Co ważne, w przypadku malutkich dzieci należy wziąć pod uwagę również mleko mamy.
Objawy świadczące o odwodnieniu u dzieci
Kiedy dziecko prosi nas o szklankę wody lub coś do picia to znaczy, że już mamy do czynienia z pewnym stopniem odwodnienia. Powinniśmy temu zapobiegać, odpowiednio dozując płyny, chociażby w trakcie posiłków. Początek odwodnienia dostrzeżemy więc zazwyczaj wtedy, gdy dziecko zgłasza suchość w ustach, my zaś zauważyć możemy, że często jest spocone, a jego głos staje się chrypliwy. Inne objawy odwodnienia u dziecka to widoczne problemy z koncentracją i bóle głowy. Niektóre dzieci stają się apatyczne, mniej kontaktowe, młodsze bywają rozdrażnione i płaczliwe. Jeśli niemowlę traci z nami kontakt i jego ciało staje się wiotkie, wtedy mamy do czynienia z ciężkim odwodnieniem. Powinniśmy natychmiast udać się do szpitala lub wezwać karetkę, ponieważ dziecku trzeba będzie podać płyny nawadniające w kroplówce. Jest to bardzo ważne, ponieważ ciężkie odwodnienie to stan zagrażający życiu. To niezmiernie ważne również podczas trwającego u dziecka zatrucia lub zakażenia rotawirusem, które wiążą się z utratą wody w związku z występowaniem wymiotów czy biegunki. Tego rodzaju objawy mogą wywołać odwodnienie nawet w kilka godzin. Myląca może okazać się senność dziecka, którą rodzice przypisują niejednokrotnie chorobie. To właśnie jeden z objawów odwodnienia i sygnał, że powinniśmy pilnie udać się z dzieckiem do lekarza.
Źródła wody dla organizmu
Wodę najlepiej jest pić w czystej postaci, ale to nie znaczy, że zapotrzebowanie na nią zaspokajamy tylko i wyłącznie w ten sposób. Każdy z pokarmów, nawet stałych, ma w sobie wodę, która wlicza się do bilansu wodnego. Bardzo dużą zawartość wody mają owoce i warzywa, warto je więc wprowadzić do codziennej diety w dużej ilości. Jako sztandarowy przykład owocu z dużą zawartością wody można podać arbuza, z warzyw zaś ogórek prawie w całości składa się z wody i soli mineralnych.
Jak podawać wodę dziecku?
Jeśli dziecko niechętnie podchodzi do picia wody, warto ją urozmaicić. Mocno odradzamy podawanie dzieciom słodzonych napojów i gotowych soczków. Aby zainteresować malucha piciem wody, możesz zaprosić je do wspólnego urozmaicenia jej smaku. Możecie dodać do niej kawałki ulubionych owoców – świetnie sprawdzi się cytryna, truskawki, borówki, pomarańcza. Z warzyw – sięgnijcie po ogórek! Wodę można urozmaicić również miętą czy melisą. Zróbcie własny mix i codziennie próbujcie nowych smaków. Prawdziwa zabawa na kreatywność! Wymienione wcześniej owoce zmienią nieco smak wody i dodadzą jej słodyczy, więc dodatkowe podkręcanie słodyczy (np. miodem) może okazać się już zbędne. Pamiętaj również, że picie wody od razu po posiłku nie jest wskazane z uwagi na rozrzedzanie soków trawiennych, co może utrudniać trawienie. Po wodę warto sięgać na pół godziny przed posiłkiem lub ok godziny po zjedzeniu.
Zdjęcie: Amber Faust | Pexels