Nieodreagowany stres może nieść ze sobą wiele złego – dla zdrowia fizycznego i psychicznego, zarówno u dorosłych, jak i dzieci. I choć nie da się go całkowicie wyeliminować z naszego życia, jest wiele narzędzi, dzięki którym zmniejszymy negatywny wpływ trudnych emocji na nasz organizm i ogólne samopoczucie. Sprawdź twórcze pomysły na redukcję stresu, które sprawdzą się zarówno dla dorosłych, jak i dzieci 🙂
Po co nam stres?
Stres jest szeregiem reakcji w ciele, które towarzyszą nam od początku ewolucji – jego zadaniem początkowo było zmobilizowanie do ataku, zastygnięcia lub ucieczki w sytuacji zagrożenia. Reakcja stresowa jest tak ważna, że została z nami do dziś – mimo, że nie musimy obecnie mierzyć się z takimi zagrożeniami jak dawniej nasi dalecy przodkowie.
Stres był jedną z tych reakcji, które pomagały przetrwać. I – co fascynujące – taką rolę pełni nadal! Pojawia się spontanicznie i działa mobilizująco. Haczyk w tym, że dobry stres jest reakcją krótkotrwałą, po której powinno nastąpić odprężenie. W dzisiejszym zabieganym świecie bardzo często bywa jednak, że to odprężenie nie następuje, a poziom stresu – i wynikająca z niego mobilizacja – jest nieustannie na bardzo wysokim poziomie. Nazywa się to wtedy stresem chronicznym, stresem długotrwałym. Natomiast zjawisko stresu chronicznego jest tak powszechne, że potocznie nazywa się go po prostu stresem – wrzucając do jednego worka jego i dobre, i złe strony.
Dlaczego redukowanie poziomu stresu jest ważne?
Do reakcji stresowych można zaliczyć: spłycenie oddechu, podniesienie ciśnienia krwi, przyspieszenie bicia serca, widzenie tunelowe oraz odłożenie na dalszy plan innych czynności życiowych (które przecież w sytuacji zagrożenia z punktu widzenia przetrwania nie są ważne). Krótko mówiąc całe ciało mobilizuje się po to, aby poradzić sobie z zagrożeniem – uciec, walczyć lub bezszelestnie zastygnąć.
Gdy będzie działało w ten sposób przez dłuższy czas, prędzej czy później zacznie odczuwać pewne dolegliwości, utrudniające codzienne funkcjonowanie. O ile w przypadku np. tremy, która pojawia się na krótko przed występem czy ważnym egzaminem, stres po danym wydarzeniu samoistnie mija, o tyle długotrwałe uczucie stresu (spowodowane np. problemami z nauką, trudnościami w kontaktach z rówieśnikami, chęcią sprostania oczekiwaniom, nawarstwieniem obowiązków) w konsekwencji może zacząć siać spustoszenie w całym organizmie.
Przewlekły stres może powodować zaburzenia snu i odżywiania, trudności z koncentracją, nerwowość, obniżenie nastroju łącznie z depresją, różnego rodzaju bóle (głowy, brzucha, klatki piersiowej). A to tylko początek listy, ponieważ dalsze konsekwencje stresu można długo wymieniać.
Sposoby radzenia sobie ze stresem – dla dzieci i dorosłych
Aby zapobiec sytuacji, w której stres wymknie się spod kontroli (lub poradzić sobie w sytuacji, gdy już tak się stało), warto szukać różnych sposobów na radzenie sobie z nim. Badania wskazują, że ogromne znaczenie w redukowaniu poziomu stresu mają:
-
- regularny ruch w umiarkowanym natężeniu,
- ćwiczenia oddechowe,
- obcowanie z naturą,
- utrzymywanie więzi międzyludzkich,
- medytacja czy techniki mindfulness.
Warto w swoim codziennym życiu, obfitującym w różne wyzwania, znaleźć czas choćby na jedną rzecz, która pomoże ukoić i wyciszyć układ nerwowy. Pomocne okazują się również wszelkiego rodzaju twórcze działania, dzięki którym uwaga skierowana jest na tu i teraz. Zebraliśmy więc dla Was twórcze pomysły na redukcję stresu!
Twórcze pomysły na redukcję stresu – czy kolorowanie może rozluźniać?
Przeprowadzone dotychczas badania konsekwentnie pokazują, że kolorowanie może mieć działanie medytacyjne. Jedno z nich wykazało, że u osób, które kolorowały złożone wzory geometryczne, spadł poziom lęku, co czyni sposób ten – idealnym na redukcję stresu (Mantzios M, Giannou K. When Did Coloring Books Become Mindful? 2018).
Nic więc dziwnego, że wskazana metoda jest tak popularna. Nie jest ona jednak przeznaczona wyłącznie dla dzieci – również dorośli z powodzeniem mogą korzystać z kredek, mazaków czy innych przyborów plastycznych, aby zniwelować napięcie. W wielu księgarniach znajdziemy zarówno klasyczne kolorowanki, jak i „mandale terapeutyczne”, których sama nazwa wskazuje na dobroczynny wpływ na człowieka.
Redukcja stresu a lepienie z gliny, ciastoliny, modeliny, plasteliny etc.
Inną, równie twórczą formą redukcji stresu jest lepienie z gliny, ciastoliny i innych plastycznych mas. Właściwości terapeutyczne gliny są zresztą znane nie od dziś. Zajęcia tego typu stanowią częstą praktykę w terapii zajęciowej, stosowanej zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Lepienie w glinie i zabawa miękką masą pozwala rozładować napięcie i zrelaksować się. Czynność ta stymuluje układ nerwowy, dzięki czemu dzieci (ale i dorośli, którzy tego nie potrafią) uczą się komunikować swoje uczucia i wyrażać emocje. Z kolei skoncentrowanie się na działaniu, powoduje wyciszenie się i zrelaksowanie całego ciała.
Właściwości antystresowe zabaw plastyczną masą potwierdza wielu psychologów i terapeutów – to szczególnie ważne narzędzie terapeutyczne także przy zaburzeniach sensorycznych czy nadpobudliwości ruchowej.
Jeśli nie masz możliwości wzięcia udziału w zajęciach ceramicznych, kup lub zrób (wystarczy mąka, sól, olej i woda) ciastolinę i razem z dziećmi roluj, gnieć, formuj kształty, postaci, przedmioty. Brud? Nie szkodzi! Najważniejsze to znaleźć coś, co pomoże na chwilę zapomnieć o problemach i zredukować stres.
Spontaniczny taniec dobry na stres
O tym, że taniec może być doskonałą formą redukcji napięcia, może świadczyć fakt, że uznano go za jeden z elementów arteterapii (czyli terapii poprzez sztukę). Choreoterapia, tj. terapia przez taniec, to coraz popularniejsza metoda terapeutyczna uznająca zależności umysłu i ciała. Według niej stany psychiczne manifestują się fizycznie w napięciach mięśniowych, sposobie oddychania, postawie ciała i dynamice ruchu. A zatem nie tylko psychika wpływa na ciało, ale również odwrotnie – taniec może wpłynąć na nasze emocje i postrzeganie świata.
Spontaniczny taniec, „wyszalenie się” przy głośnej muzyce pozwala zredukować napięcia w ciele, wynikające ze stresu, niepokoju czy lęku. To także doskonała forma rozrywki i zabawy dla całej rodziny – od najmłodszych dzieci, przez nastolatków, po dorosłych – rodziców, a nawet dziadków, dzięki której uwalniamy emocje, pozwalamy sobie na przełamanie barier wstydu i skrępowania.
Antystresowa muzyka
Taniec to muzyka, ale nie każda muzyka to relaks. Niektóre utwory mogą wywoływać bowiem zbyt duże emocje, których wcale nie oczekujemy. Wesoła muzyka dodaje nam energii, mroczna – może spowodować uczucie niepokoju lub zmęczenia. Aby jednak ukoić skołatane nerwy, warto wybierać utwory z wolniejszym rytmem, dzięki którym nasze serce również zwolni i dostosuje się do spokojnej częstotliwości piosenki. Czasem krótka chwila po szkole, pracy lub przed snem, pozwala obniżyć stres, wyciszyć się czy przygotować do nocnego odpoczynku. Co dzieje się wtedy z naszym organizmem? Tętno spada, obniża się ciśnienie krwi oraz poziom kortyzolu, czyli hormonu stresu, a do tego – nasz oddech staje się wolniejszy. Jakie utwory wybierać dla siebie albo dziecka?
Firma Mindlab International przeprowadziła badanie, mające na celu wybrać najbardziej relaksujący utwór. Przebadano wpływ kilkunastu piosenek (w tym popularnych, np. zespołu Coldplay) na organizm człowieka. Okazało się, że najbardziej relaksującym utworem został „Weightless” Marconi Union – utwór ten powstał we współpracy z osobą zajmującą się terapią dźwiękami. Według badań obniża on poziom niepokoju nawet o 65%!
Początkowo tempo „Weightless” wynosi 60 BPM (uderzeń na minutę), aby spaść do 50 BPM. Dzięki temu częstotliwość uderzeń serca również maleje, obniża się tętno i ciśnienie krwi.
Chociaż naukowcy jasno wskazują na konkretne tempo utworów relaksacyjnych, dla niektórych tego typu piosenką może być po prostu melodia znana z dzieciństwa lub kojarząca się z bardzo przyjemnym wydarzeniem, lub okresem w życiu. Najważniejsze to po jej wysłuchaniu lub głośnemu zaśpiewaniu czuć rozluźnienie i ulgę 🙂
Zdjęcie: Prasanth Inturi | Pexels