Oglądając amerykańskie filmy, możemy odnieść wrażenie, że język, którym posługują się aktorzy, różni się od tego, którego uczymy się w szkołach. Dlaczego? Angielski amerykański vs brytyjski – poznaj podstawowe różnice pomiędzy dwoma odmianami z pozoru tego samego języka!
Skąd wzięły się różnice w języku angielskim?
Główna różnica w pisaniu i wypowiadaniu niektórych słów polega na tym, że brytyjski angielski zachowuje pisownię wyrazów przejętych z innych języków – przede wszystkim francuskiego i niemieckiego. Pisownia amerykańskiego angielskiego opiera się natomiast na brzmieniu słowa, gdy jest wypowiadane.
Angielski został wprowadzony do dzisiejszej Ameryki w XVII wieku przez brytyjskich osadników. Od tego czasu język ewoluował i był pod wpływem wielu fal imigrantów do USA.
Pisownię brytyjskich słów angielskich ugruntował Samuel Johnson w jednym z najsłynniejszych słowników na świecie. Johnsonowi i sześciu pomocnikom zajęło nieco ponad osiem lat, aby wyselekcjonować 40 000 słów, które pojawiły się w „Słowniku języka angielskiego” (‘A Dictionary of the English Language’), opublikowanym w 1755 roku.
Podobnie w Ameryce ‘A Compendious Dictionary of the English Language’ został po raz pierwszy wydrukowany w 1806 roku i spopularyzował pisownię angielską amerykańską, która była używana zamiast angielskiej brytyjskiej, czego najpopularniejszym przykładem jest color zamiast colour.
Autorem był Noah Webster, który uzupełnił oryginalny słownik w 1828 roku swoim „Amerykańskim słownikiem języka angielskiego” (‘An American Dictionary of the English Language’), zawierającym ponad 70 000 słów.
Angielski amerykański vs brytyjski – 3 podstawowe różnice
Najczęściej mówi się o różnicach pomiędzy amerykańskim a brytyjskim angielskim na trzech obszarach. Występują one w:
-
- Pisowni — różnice występują zazwyczaj w niektórych formach prefiksów i sufiksów.
- Wymowie – różnice zarówno w samogłoskach, jak i spółgłoskach, a także w akcencie i intonacji.
- Słownictwie – różnice w rzeczownikach i czasownikach, zwłaszcza w użyciu czasowników frazowych i nazwach konkretnych narzędzi lub przedmiotów.
Różnice pomiędzy angielskim amerykańskim i brytyjskim w pisowni
-
- Colour vs color
Angielskie słowa w odmianie brytyjskiej, kończące się na „our”, w angielskim amerykańskim zwykle kończą się na „or”:
BRITISH US
colour color
humour humor
flavour flavor
neighbour neighbor
labour labor
-
- Traveller vs traveler
W brytyjskiej pisowni „L” jest podwojone w czasownikach zakończonych samogłoską oraz literą „L”. W amerykańskim angielskim „L” pozostaje jedno.
BRITISH US
travel travel
travelled traveled
travelling traveling
traveller traveler
-
- Apologize vs apologise
Czasowniki w brytyjskim angielskim, które można zapisać z „ize” lub „ise” na końcu (dowolnie), w amerykańskim angielskim są zawsze pisane z końcówką „ize”:
BRITISH US
apologize or apologise apologize
organize or organise organize
recognize or recognise recognize
-
- Analyse vs analyze
Czasowniki w brytyjskim angielskim, które kończą się na „yse”, w amerykańskim angielskim zawsze są pisane „yze”:
BRITISH US
paralyse paralyze
analyse analyze
breathalyse breathalyze
-
- Licence vs license
Niektóre rzeczowniki, które w brytyjskim angielskim kończą się na „ence”, w amerykańskiej odmianie występują z końcówką „ense”:
BRITISH US
defence defense
offence offense
licence license
pretence pretense
-
- Dialogue vs dialog
Niektóre brytyjskie rzeczowniki kończące się na „ogue”, w amerykańskim angielskim kończą się na „og” lub „ogue”:
BRITISH US
dialogue dialog or dialogue
analogue analog or analogue
catalogue catalog or catalogue
Angielski amerykański vs brytyjski – różnice w wymowie i gramatyce
-
- Present Perfect i Past Simple
W brytyjskim angielskim używa się czasu Present Perfect, aby opowiedzieć o przeszłych czynnościach, które uważają za istotne dla teraźniejszości.
Czas Present Perfect może być użyty w ten sam sposób w amerykańskim angielskim, ale ludzie często używają Past Simple, gdy uważają, że akcja jest zakończona. Jest to szczególnie powszechne w przypadku przysłówków already, just and yet.
BRITISH US
He isn’t hungry. He has already had lunch. He isn’t hungry. He already had lunch.
– Have you done your homework yet? – Did you do your homework yet?
– Yes, I’ve just finished it. – Yes, I just finished it.
-
- Got i gotten
W brytyjskim angielskim, trzecia forma czasownika (the past participle) ‘get’ to ‘got’.
W amerykańskim angielskim, mówi się ‘gotten’.
BRITISH US
He’s got very thin. He’s gotten very thin
You could have got hurt! You could have gotten hurt!
She has got serious about her career. She has gotten serious about her career.
Ale:
Have you got any money? Have you got any money?
(NOT Have you gotten…)
We’ve got to go now. We’ve got to go now.
(NOT We’ve gotten to…)
-
- Formy czasownikowe z rzeczownikami zbiorowymi
W brytyjskim angielskim czasownik w liczbie pojedynczej lub mnogiej może być używany z rzeczownikiem odnoszącym się do grupy osób lub rzeczy (rzeczownik zbiorowy). Używamy czasownika w liczbie mnogiej, gdy myślimy o grupie jako o osobach, lub czasowniku w liczbie pojedynczej, gdy myślimy o grupie jako o pojedynczej jednostce (konkretna grupa na tle innych).
W amerykańskim angielskim czasownik w liczbie pojedynczej jest używany z rzeczownikami zbiorowymi.
BRITISH US
My team is/are winning the match. My team is winning the match.
The crew is/are on the way to the airport. The crew is on the way to the airport.
Ale:
The police are investigating the crime. The police are investigating the crime.
-
- Have i take
W brytyjskim angielskim czasowniki have i take są powszechnie używane z rzeczownikami typu bath, shower, wash, mówiącymi o myciu, oraz z rzeczownikami typu break, holiday, rest, które oznaczają odpoczynek.
W amerykańskim angielskim używa się w takich wypadkach jedynie czasownika take.
BRITISH US
I’m going to have/take a shower. I’m going to take a shower.
Let’s have/take a break. Let’s take a break.
-
- Shall
W brytyjskim angielskim ludzie często używają Shall I…?, żeby zaproponować zrobienie czegoś i/lub Shall we?, aby coś komuś zasugerować.
Dla osób mówiących w amerykańskim angielskim to bardzo nietypowa forma. Zamiast shall zwykle używają alternatywy, takiej jak Should/Can I …? lub Do you want/Would you like…? lub How about…?
BRITISH US
It’s hot in here. Shall I open the window? It’s hot in here. Can I open the window?
Shall we meet in the café at 5? Do you want to meet in the café at 5?
Shall we try that again? How about we try that again?
Angielski amerykański vs brytyjski – różnice w słownictwie
Oprócz wymowy i gramatyki, amerykański angielski różni się od brytyjskiego znaczeniem niektórych słów. Oto najpopularniejsze z nich:
BRITISH US
Bin, dustbin or rubbish bin Garbage can, trash can or wastebasket
Biscuit Cookie or cracker
Chips French fries
Chemist Drugstore or pharmacy
Crisps Potato chips
Cinema Movie theatre
Coach Bus
Film Movie
Fizzy drink Soda or pop
Flat Apartment
Football Soccer
Holiday Vacation
Jumper Sweater or sweatshirt
Kitchen roll Paper towels
Lift Elevator
Loo or WC Bathroom or restroom
Loo roll Toilet paper
Mobile or mobile phone Cell or cell phone
Pants Underpants, underwear, or panties
Plaster Band-aid
Petrol Gas
Post Mail
Queue Line
Sweets or sweetshop Candy or candy store
To ring To call (on the telephone)
Trainers Sneakers or tennis shoes
Trousers Pants
Zdjęcie: CIker-Free-Vector-Images | Pixabay