Wygląda na to, że she has been studying all night… i właśnie przegrała walkę ze zmęczeniem. Czas Present Perfect Continuous — choć brzmi groźnie — idealnie nadaje się do opisywania takich sytuacji. Bo kiedy chcemy powiedzieć, że coś działo się przez jakiś czas i ma swoje skutki teraz (jak sen nad książkami), to właśnie ten czas przychodzi z pomocą. Brzmi lepiej niż jego nazwa, prawda?
Sprawdź też: ⤵️
Wszystkie czasy angielskie w pigułce
Czym jest Present Perfect Continuous?
Czasów angielskich jest naprawdę sporo, a niektóre z nich — jak Present Perfect Continuous — potrafią nieco przestraszyć. Trudna nazwa („czas teraźniejszy dokonany ciągły”) może brzmieć groźnie i budzić skojarzenia z gramatyczną czarną magią. Ale czy naprawdę jest się czego bać?
Na szczęście nie. Present Perfect Continuous w swojej podstawowej wersji mówi po prostu o czynnościach, które zaczęły się w przeszłości i trwają do teraz. To wszystko! Oczywiście ten czas ma też inne zastosowania, ale da się je zrozumieć bez stresu i poczucia gramatycznego przytłoczenia. Mamy nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu wszystko wskoczy na swoje miejsce — i że Present Perfect Continuous przestanie być zagadką, a stanie się logicznym (i przydatnym!) elementem Twojego językowego repertuaru.
Sprawdź też: ⤵️
Czasy w języku angielskim – jak utrwalać, aby dziecko skutecznie je zapamiętało?
Budowa czasu Present Perfect Continuous + przykłady
Zacznijmy od postaw – jak wygląda budowa zdań w czasie Present Perfect Continuous?
Zdanie oznajmujące: Podmiot + have/has + been + czasownik z -ing
Przykłady:
- I have been working all day. – Pracowałem(-łam) / Pracuję cały dzień. (Present Perfect Continuous mówi nam, że albo ta osoba nadal pracuje lub skończyła, ale jest tą pracą zmęczona)
- She has been studying English. – Uczyla / Uczy się angielskiego. (Present Perfect Continuous sugeruje, że robi to od jakiegoś czasu, oprócz tego być może nadal się uczy lub skończyła, ale widać efekty)
Zdania przeczące: Podmiot + have/has + not + been + czasownik z -ing
Przykłady:
- They haven’t been sleeping well. – Nie śpią ostatnio dobrze. (Present Perfect Continuous oznacza, że to się powtarza w ostatnim czasie jest wciąż aktualne)
- He hasn’t been exercising. – Nie ćwiczy ostatnio. (Dzięki Present Perfect Continuous wiemy, że nie ćwiczy od jakiegoś czasu do teraz)
Zdania pytające: Have/Has + podmiot + been + czasownik z -ing?
Przykłady:
- Have you been waiting long? – Długo czekasz? (To pytanie o czas trwania czynności do teraz)
- Has she been crying? – Czy ona płakała? (Pytanie o czynność, której skutek może być widoczny teraz, np. ma czerwone oczy)
Czyli w skrócie:
| Twierdzenie✔️ | Podmiot | have/has | been | czasownik + ing | reszta zdania |
| Przeczenie❌ | Podmiot | have/has + not | been | czasownik + ing | reszta zdania |
| Pytanie❓ | Have/Has | podmiot | been | czasownik + ing | reszta zdania |
Pozostałe czasy angielskie:
- Czas Future Simple – budowa i zastosowanie
- Czas Past Continuous – budowa, ćwiczenia, przykłady
- Czas Past Simple w pigułce – zastosowania i przykłady
- Czas Present Perfect w pigułce. Kompleksowy przewodnik
- Present Continuous w pigułce – zastosowania i przykłady
- Czas Future Perfect w pigułce. Budowa i zastosowanie
- Past Simple czy Present Perfect? Jak je odróżnić i kiedy ich używać? Prosty przewodnik + przykłady
Kiedy używamy Present Perfect Continuous?
No dobrze, wiemy już jak budować zdania w Present Perfect Continuous, ale czy to wystarczy? Nie! Musimy jeszcze przyjrzeć się zastosowaniom tego czasu, czyli odpowiedzieć na pytanie: Kiedy tak naprawdę powinniśmy używać Present Perfect Continuous?
- 1️⃣ Gdy mówimy o czynności, która zaczęła się w przeszłości i trwa nadal.
- 2️⃣ Gdy mówimy o czynności, która właśnie się zakończyła (ale nie znamy dokładnego momentu) i wciąż widać jej efekty.
- 3️⃣ Kiedy mówimy o czynnościach powtarzających się w danym okresie.
Sprawdź też: ⤵️
Jak pomóc dziecku z gramatyką angielską?
Present Perfect Continuous a Present Perfect – jaka jest różnica?
Wspomnieliśmy o strachu napędzanym przez Present Perfect Continuous – najczęściej wynika on z problemów z rozróżnieniem go od Present Perfect. Dlatego najlepszym lekarstwem w tym wypadku będzie porównanie obu czasów. Czym, tak po ludzku, różnią się one od siebie?
- Present Perfect skupia się na efekcie – czynność jest dokonana, coś jest zrobione i gotowe.
- Present Perfect Continuous skupia się na procesie – czynność trwała, może trwać nadal. Podobnie jak w przypadku Present Continuous, możesz go stosować również, aby wyjaśnić emocje, np. podirytowanie lub silne zmęczenie, na przykład „I’ve been painting the house for the whole morning” → „Przez cały poranek malowałem dom” → w praktycznej komunikacji, podkreślasz w ten sposób zmęczenie związane z malowaniem domu.
Sprawdź też: ⤵️
Jak się uczyć, żeby się nauczyć języka? 4 techniki efektywnych powtórek
Present Perfect Continuous a Past Continuous – jaka jest różnica?
Drugim czasem, z którym możesz mylić Present Perfect Continuous jest Past Continuous. I tutaj nie ma się czego bać.
- Past Continuous wykorzystujemy do mówienia o czynności, która trwała (ale niekoniecznie się skończyła!) w określonym momencie w przeszłości, np.: „I was reading a book at 8 PM yesterday.” → „Wczoraj o 20 czytałem książkę.”
- Present Perfect Continuous wykorzystujemy do mówienia o czynności, która trwała od jakiegoś czasu do teraz, np.: „I have been reading a book since 8 AM in the morning.” → „Czytam książkę od 8 rano.”
Sprawdź też: ⤵️
Angielskie czasowniki nieregularne – jak skutecznie się ich nauczyć?
Słowa, które lubią Present Perfect Continuous
Present Perfect Continuous, podobnie jak inne czasy w języku angielskim, chętnie łączy się z określonymi zwrotami. Co może wskazywać na konieczność użycia tego czasu:
- for,
- since,
- lately,
- recently,
- how long,
- all day,
- the whole morning.
Zerknijmy na kilka przykładów:
- I’ve been learning Spanish for two years. – Uczę się hiszpańskiego od dwóch lat (i nadal się uczę).
- She has been working here since 2021. – Pracuje tutaj od 2021 roku (i nadal pracuje).
- I’ve been feeling tired lately. – Ostatnio czuję się zmęczony (i nadal to odczuwam).
- We’ve been talking a lot recently. – Ostatnio dużo rozmawiamy (trwa to do teraz).
- How long have you been waiting? – Jak długo czekasz?
- I’ve been studying all day. – Uczę się cały dzień – jestem zmęczony!
- He’s been cooking the whole morning. – Gotuje cały poranek. (może jeszcze nie skończył)
Sprawdź też: ⤵️
10 sposobów na naukę słówek po angielsku dla dzieci
Sprawdź, czy ogarniasz: Present Perfect Continuous minitest
Na koniec mamy dla Ciebie minitest – ćwiczenia, które pomogą Tobie lub Twojemu dziecku opanować czas Present Perfect Continuous!
Uzupełnij zdania (wstaw czasownik w Present Perfect Continuous).
- She ___________________ (wait) for the bus for over 20 minutes.
- I ___________________ (study) all morning – I need a break!
- What ___________________ you ___________________ (do) lately?
- They ___________________ (play) football, that’s why they’re so dirty.
- We ___________________ (not/work) on that project since Monday.
Zaznacz jedną poprawną odpowiedź (A, B lub C).
I’m tired because I _______ all day.
- A) have worked
- B) worked
- C) have been working
How long _______ in this company?
- A) have you been working
- B) did you work
- C) are you working
She _______ to call you for the past hour.
- A) has tried
- B) has been trying
- C) is trying
Przetłumacz na angielski.
- Ona uczy się angielskiego od trzech lat.
- ___________________
- Czy pada od rana?
- ___________________
- Dzieci bawią się w ogrodzie cały dzień.
- ___________________
- Nie pracuję nad tym zadaniem od wtorku.
Present Perfect Continuous – podsumowanie
Czas Present Perfect Continuous stosujemy do mówienia o czynnościach, które rozpoczęły się w przeszłości i trwają do teraz. Choć może on się wydawać trudny, praktyka czyni mistrza! Nie bój się błędów, są one częścią nauki, a popełniają je nawet native speakerzy i regularnie powtarzaj ten czas – polubisz się z nim, zanim zdążysz powiedzieć „I have been dreading Present Perfect Continuous for years”!
Sprawdź też: ⤵️
- Passive voice, czyli strona bierna w języku angielskim
- Reported speech – mowa zależna w języku angielskim
- Nauka języka angielskiego z AI – wykorzystaj ją do pracy z dzieckiem!
- Angielskie czasowniki nieregularne – jak skutecznie się ich nauczyć?
- Czasowniki modalne w języku angielskim (modal verbs) w pigułce