Święto Dziękczynienia dla Amerykanów to jeden z najważniejszych dni w roku. Jest ono w swojej doniosłości, dla tego kręgu kulturowego porównywalne z Bożym Narodzeniem. Towarzyszy mu rozbudowana tradycja, tak pod względem spędzania dnia, jak i m.in. serwowanych posiłków. Jak więc wygląda amerykańskie Święto Dziękczynienia? Sprawdź z nami w dzisiejszym artykule! 🙂
Warto zapamiętać
- Święto Dziękczynienia obchodzi się zawsze w czwarty czwartek listopada.
- Współczesne świętowanie to już nie tylko rodzina. Popularność zdobywa „Friendsgiving”, czyli Dziękczynienie obchodzone w gronie przyjaciół.
- Święto to ma swoje osobliwe tradycje, jak prezydenckie ułaskawienie indyka, oglądanie rozgrywek NFL czy… indyczy kłus.
- Święto Dziękczynienia jest związane z Black Friday, rozpoczynając tym samym sezon największych zakupów w USA.
- Dla wielu rdzennych Amerykanów Święto Dziękczynienia to Dzień Żałoby (Day of Mourning), upamiętniający trudne skutki kolonizacji.
Kiedy myślimy o Święcie Dziękczynienia, mamy przed oczami obrazek z XVII wieku: pielgrzymi i rdzenni Amerykanie wspólnie ucztują. Ale czy ten obraz jest prawdziwy? Współczesne spojrzenie na to święto jest znacznie bardziej złożone.
Tak wyglądają najdziwniejsze zwyczaje Święta Dziękczynienia wygenerowane przez AI – Nano Banana.
Mit pierwszego Święta Dziękczynienia: Czy na pewno jedzono indyka?
Historycy są sceptyczni. Choć na stole na pewno było ptactwo, bardziej prawdopodobne były dzikie kaczki i gęsi. Gwiazdą menu była raczej dziczyzna (np. sarnina), a także owoce morza, takie jak homary i małże, których w Nowej Anglii było pod dostatkiem. Indyk stał się symbolem Święta Dziękczynienia znacznie później!
Od „Friendsgiving” po „Turkey Pardon”: Współczesne oblicza święta
Thanksgiving mocno ewoluowało. Dla młodego pokolenia Amerykanów tradycje zmieniają się równie szybko, jak trendy w mediach społecznościowych.
- Friendsgiving: Co robisz, gdy mieszkasz tysiące kilometrów od rodziny? Organizujesz „Friendsgiving”! To nieformalna kolacja dziękczynna, często organizowana w weekend przed lub po oficjalnym święcie. Skupia się na przyjaźni i… często bardziej eksperymentalnym jedzeniu.
- Prezydenckie ułaskawienie indyka: Tak, to prawda. Co roku prezydent USA oficjalnie „ułaskawia” jednego (lub dwa) indyki, ratując je przed trafieniem na stół. To jedna z bardziej bizarnych tradycji Białego Domu, która przyciąga uwagę mediów.
- Kulturowa obsesja: Od specjalnych odcinków „Przyjaciół” (kto pamięta indyka na głowie Moniki?) po futbol amerykański (NFL gra mecze w ten dzień od prawie 100 lat) – popkultura cementuje to święto.
Bieg po apetyt? Fenomen „Turkey Trot”
Wyobraź sobie poranek Święta Dziękczynienia. W piekarniku powoli piecze się gigantyczny indyk, cała rodzina zbiera się w kuchni, pachnie ciastem dyniowym… a Ty wkładasz buty do biegania i wychodzisz na 5-kilometrowy, masowy bieg.
Brzmi jak żart? A jednak! To „Turkey Trot” (dosłownie: „Indyczy Kłus”) – jedna z najszybciej rosnących i najdziwniejszych nowych tradycji w USA. W całym kraju, w tysiącach miast i miasteczek, setki tysięcy Amerykanów spotykają się rano, by wspólnie pobiegać.
Ale… po co?
Logika tej tradycji, choć na pierwszy rzut oka absurdalna, jest bardzo prosta. Amerykanie żartują, że robią to, aby „zrobić miejsce na indyka” lub „zarobić” na ten gigantyczny posiłek, który czeka ich po południu. Przeciętna kolacja dziękczynna to nawet 3000-4000 kalorii, więc poranny wysiłek fizyczny ma (przynajmniej psychologicznie) „zrównoważyć” późniejsze obżarstwo.
Nie chodzi tylko o bieganie
Ta tradycja to już nie tylko sport. To przede wszystkim:
- Wydarzenie społeczne: Biegnie się całymi rodzinami, ze znajomymi. To sposób na aktywne spędzenie poranka, zanim wszyscy zaszyją się w domach.
- Wielki przebieraniec: To jest najdziwniejsza część. Ludzie nie biegną w zwykłych strojach. Na trasach królują przebrania za indyki, pielgrzymów, kawałki ciasta dyniowego czy puszki sosu żurawinowego.
- Cel charytatywny: Zdecydowana większość tych biegów to imprezy charytatywne, zbierające fundusze na lokalne banki żywności lub inne szlachetne cele.
Dzień Dziękczynienia stał się niespodziewanie… najpopularniejszym dniem do biegania w całej Ameryce. To idealny przykład tego, jak Amerykanie potrafią połączyć skrajności: ekstremalny wysiłek fizyczny o poranku z ekstremalnym obżarstwem wieczorem.
Historia Święta Dziękczynienia, czyli jak to się zaczęło
Święto Dziękczynienia określa się także potocznie mianem: święta indyka. Jednak to nie o drób tutaj chodzi, a bardzo ważne dla historii USA wydarzenia. Święto Dziękczynienia to świecka celebracja wspomnienia przybycia pierwszych kolonizatorów do wybrzeży kontynentu. To także dzień, w którym Amerykanie tradycyjnie dziękują za mijający rok. To okazja do dziękowania za plony, a także wyjątkowy czas, który tradycyjnie spędza się w gronie rodziny.
Słówka związane ze Świętem Dziękczynienia:
- ✅ national holiday – święto narodowe
- ✅ feast – uczta
- ✅ gratitude – wdzięczność
Thanksgiving Day to najbardziej amerykańskie ze świąt, którego historia sięga czasów kolonizatorów. Pierwsi osadnicy pojawili się w Ameryce Północnej w 1620 roku. W Plymouth, gdzie się osiedlili, rok po swoim przybyciu urządzili coś na kształt naszych dożynek. Było to święto dziękczynne za obfite plony. Zapoczątkowało to więc w swoim zarodku, święto podkreślające moment przybycia na kontynent, jak i podziękowanie za zbiory. To jednak nie wszystko. Wspólnie z kolonizatorami świętowała także pewna część rdzennych mieszkańców, a to spowodowało, że dzień ten stał się również symbolem braterstwa. Thanksgiving Day już u swoich początków był uroczystością wielowymiarową. Jako święto narodowe został jednak ustanowiony dopiero ponad 240 lat później, w 1863 roku. Zrobił to prezydent Lincoln, z kolei Roosevelt ustanowił stałą datę Święta Dziękczynienia na czwarty czwartek listopada.
Poznaj lepiej historię Stanów Zjednoczonych! ⤵️
Thanksgiving Day a Day of Mourning – Dzień Żałoby
Dla wielu rdzennych Amerykanów (Native Americans) Święto Dziękczynienia nie jest dniem radosnej celebracji. Patrzą oni na ten okres historyczny inaczej – jako na początek kolonizacji, utraty ziemi i końca ich tradycyjnego sposobu życia.
Dlatego od 1970 roku w Plymouth, równolegle do oficjalnych obchodów, organizowany jest Narodowy Dzień Żałoby (National Day of Mourning). Jest to dla nich moment refleksji nad historią i trudnościami, jakich doświadczyli ich przodkowie.
Jak Amerykanie tradycyjnie obchodzą Święto Dziękczynienia?
Thansksgiving to jedno z najważniejszych dni w kalendarzu dla każdego Amerykanina. Kluczowa jest przede wszystkim uroczysta kolacja, którą spędza się w gronie najbliższej rodziny. Głowa rodziny w trakcie tej kolacji odmawia modlitwę, która stanowi dziękczynienie za wszystkie dobre rzeczy, które spotkały domowników w kończącym się roku.
Słówka związane ze Świętem Dziękczynienia:
- ✅ Thanksgiving dinner – obiad w Święto Dziękczynienia
- ✅ Happy Thanksgiving Day – Radosnego Święta Dziękczynienia
Kolacja to jednak nie wszystko. Bardzo ważnym wydarzenie podczas Święta Dziękczynienia jest nowojorska parada z ogromem atrakcji, tancerzy, artystów, platform. Wydarzenie to gromadzi co roku setki widzów, nie tylko Amerykanów, ale i obcokrajowców, którzy przyjeżdżają do USA właśnie z myślą o wzięciu udziału w tym wyjątkowym święcie. Parada jest oczywiście transmitowana w telewizji. Podobnie jak rozgrywki ligi amerykańskiego futbolu, które również stanowią stały punkt programu obchodów Święta Dziękczynienia w USA. Po kolacji Amerykanie łamią kostkę życzeń, a więc to, co pozostało ze świątecznego indyka. Kto ułamie największą część, może liczyć, że jego życzenia się spełnią.
Sprawdź też:
Święto Dziękczynienia to dobry moment na to, by pomyśleć, za co jesteśmy wdzięczni.
Słynne potrawy Święta Dziękczynienia
Jak przy większości świąt, tak i przy Thanksgiving Day wykształciła się bogata tradycja kulinarna. Głównym jej bohaterem jest przede wszystkim indyk przygotowywany na wiele różnych sposobów. Ważną tradycją jest także ułaskawienie jednego z indyków przez prezydenta (presidential pardon to the turkey). Nie jest to jednak wyjątkowo długoletnia tradycja, ponieważ zapoczątkował ją George H.W. Bush. Natomiast bardzo przypadła ona do gustu Amerykanom. Co ciekawe, indyk ułaskawiony przez prezydenta ma gwarantuję spokojnego życia na farmie, nie ma więc ryzyka, że za rok trafi jednak na świąteczny stół. Dlaczego w ogóle indyk? Ponieważ to polowania na tego właśnie ptaka nauczyli pierwszych osadników rdzenni Amerykanie, chroniąc ich tym samym od głodu.
Słówka związane ze Świętem Dziękczynienia:
- ✅ turkey pardoning – ułaskawienie indyka
- ✅ wishbone – kostka życzeń
Na Święto Dziękczynienia indyka przygotowuje się zawsze w całości.
Indyka na Święto Dziękczynienia przygotowuje się zawsze w całości, z nadzieniem. Najpopularniejsze jest to z chleba. Bardzo popularne są także dodatki w postaci puree, a także kukurydzy. Na stole pojawia się także brukselka czy fasolka. Króluje sos żurawinowy. Najsłynniejsze desery podawane w Święto Dziękczynienia to pumpkin pie, czyli ciasto z dyni. Popularna jest także tarta orzechowa lub szarlotka.
Słówka związane ze Świętem Dziękczynienia:
- ✅ stuffed turkey – nadziewany indyk
- ✅ corn – kukurydza
- ✅ cranberry sauce – sos żurawinowy
- ✅ mashed potatoes – puree z ziemniaków
- ✅ pumpkin pie – ciasto dyniowe
Dzień po, czyli… Black Friday
We współczesnej amerykańskiej tradycji nie mniej ważny jest dzień, który następuje po Thanksgiving Day. Jest to bowiem słynny już na całym świecie Black Friday, a więc największa wyprzedaż roku z ogromnymi przecenami, otwierająca jednocześnie czas bożonarodzeniowych zakupów. Sklepy przeżywają wtedy prawdziwe oblężenie, bo okazje są naprawdę warte tego, by z nich skorzystać. Black Friday stał się obecnie tradycją, która funkcjonuje także w Europie.
Chcesz poszerzyć słownictwo dziecka dotyczące Bożego Narodzenia? Sprawdź Bożonarodzeniowe fiszki i idiomy dla dzieci – poznajcie Quizlet!
Sprawdź też: ⤵️
Thanksgiving Day: czy mamy polski odpowiednik?
Szukając polskiego odpowiednika Święta Dziękczynienia, można wskazać na dożynki. I słusznie! Oba święta są świętem plonów. To moment podziękowania za udane zbiory, obfitość i dary ziemi. Lista różnic między Dniem Dziękczynienia a dożynkami jest jednak nieco dłuższa:
- Termin i pogoda: Polskie dożynki to radosne święto końca lata lub wczesnej jesieni (sierpień/wrzesień). Słońce, pola, wieńce ze zbóż. Amerykańskie Thanksgiving to zawsze czwarty czwartek listopada. To święto późnojesienne, otwierające sezon zimowy, często obchodzone już w chłodzie lub nawet śniegu.
- Ranga święta: Dożynki to piękne święto ludowe, ale o charakterze regionalnym lub lokalnym. Thanksgiving to święto federalne (dzień ustawowo wolny od pracy) o randze niemal równej Bożemu Narodzeniu. Dla Amerykanów jest to odpowiednik polskiej wigilii pod względem wagi spotkania rodzinnego, bycia razem i zjeżdżania się z różnych zakątków kraju.
- Bohater stołu: Symbolika jest zupełnie inna. W Polsce w centrum dożynek jest bochen chleba wypieczony z nowych ziaren. W USA absolutnym królem stołu jest pieczony indyk (turkey), podawany z sosem żurawinowym i ciastem dyniowym (pumpkin pie).
- Wymiar narodowy vs. ludowy: Dożynki to tradycja rolnicza, ludowa. Thanksgiving, choć zaczęło się od uczty pielgrzymów, jest dziś świętem o charakterze narodowym. To dzień refleksji nad amerykańską tożsamością, historią (nawet tą bolesną) i okazja do wyrażenia wdzięczności za kraj i rodzinę.
O ile Dożynki to przede wszystkim podziękowanie za plony ziemi, o tyle współczesne Thanksgiving to celebracja rodziny, wdzięczności i amerykańskiej tożsamości narodowej, o sile porównywalnej do naszej wigilii.
FAQ: Święto Dziękczynienia – pytania i odpowiedzi
Co to jest „Friendsgiving”?
Friendsgiving to nieformalne obchody Święta Dziękczynienia w gronie przyjaciół, zamiast rodziny. Jest to popularny trend zwłaszcza wśród młodych dorosłych, studentów lub osób mieszkających daleko od domu. Często ma luźniejszą formę i jest organizowane np. w weekend przed lub po oficjalnym święcie.
Czy w Kanadzie też obchodzi się Święto Dziękczynienia?
Tak! Kanada również obchodzi Święto Dziękczynienia (Thanksgiving Day), ale robi to znacznie wcześniej – w drugi poniedziałek października. Kanadyjskie święto jest również związane ze zbiorami plonów, ale ma nieco inne korzenie historyczne, sięgające odkrywcy Martina Frobishera w 1578 roku.
Co to jest „Turkey Pardon”?
To coroczna tradycja w Białym Domu, podczas której Prezydent Stanów Zjednoczonych symbolicznie „ułaskawia” indyka, ratując go przed zjedzeniem. Choć jej początki są niejasne, została ona spopularyzowana przez George’a H.W. Busha w 1989 roku i stała się medialnym wydarzeniem.
Dlaczego Święto Dziękczynienia może być kontrowersyjne?
Kontrowersje wynikają z różnej interpretacji historii. Oficjalna narracja skupia się na przyjaźni między pielgrzymami a rdzennymi Amerykanami. Jednak dla wielu rdzennych mieszkańców jest to data symbolizująca początek kolonizacji, która przyniosła im utratę ziemi i liczne konflikty. Dlatego wolą oni obchodzić ten dzień jako Dzień Żałoby (Day of Mourning), by upamiętnić bolesną historię swoich przodków.
Kiedy obchodzi się Święto Dziękczynienia?
Święto Dziękczynienia obchodzi się zawsze w czwarty czwartek listopada.
Zdjęcie: cottonbro | Pexels